Welsh Journals

"' '" V GWYLIEDYDD; i ■ : . ... «EF, . . CYLCHGRAWN CYMREIG. : ■ • . ......■■ i * ; î _______________________________ ■ IIHÀGFYU, 1*24, ■ ■ BUCHEDDAU ENWOGION YR EGLWYS. : ■__________ ". Rhaid yw llawenychu a gorfoleddu ; oblcgid dy fiawd hwn ocdd yn faiw, ac a actli yn fyw dracliefn j ac a fu gollcdig, ac a gafwyd."—Luc xv. 3?. ■ — YR ARCHESGOB CRANMER. (Purhad o du dal. 325.) R oedd dadgyffesiad yr Arch-esgob ÍH'fKiQ «_ fìr(iì!i»/l/1 nrihUa>n_||i_1 ÌV_, yn achos o orfoledd annhraethol i'r Papistiaid. Prysurasant i'w argraphu yn ddioed, a'i gyhoeddi y'mhob' cwrr o'r deyrnas. Eithr wedi diwyno ei enw da, a chwerwi pob diddanwch iddo yn y byd hwn, rhoddasaut eu llwyrfryd arei ddienyddio yn ebrwydd, fel y gyrrent ef, yn ol eu tyb eu hun- ain, i warth a gofid diderfyn yn y byd nesaf. Yn y cyfamser nid ynganwyd un gair Wrtho am eu bwriad gwaed- lyd, fel y delai angau arno yn ddisym- mwth, ac mewn cyflwr mwy ammhar- od iv gyfarfod. Addefwn yn bendant na feiddiwn fychanu, llai o Ìaweramddiffyn trosedd anwiw yr Arch-esgob yn dadgyffesu ei ffydd. Eithr, yn lle ei farnu yn iíymJost, mwy adeiladol a chymmwys fyddai i bawb rybuddio eu huuain oddiwrth y cyfryw esampl o freuolder dynol. Gwelsom ef yn nyddiau Har- ri greulòn, yn sefyll yn wrol dros ei grefydd, canfuasom ef yn nechreu teyrnasiad Mari, yn He ffbi fel erailí o'r deyrnas, yn wynebu tyruhestl yr erhdigaeth, ac yn barod', fel Petr, i farw dios ei Feistr. Etto, pari ddaeth' RHA.GFYB, 1824. awr y brofedigaeth arno, gwadu ei grefydd a wnaeth, a syithio i fagl y gelyn. Ni ddichon i'r sawl a adnabu- ant eu hunaiu, lai na thosturio wrtho yntau, a pharod fyddänt i ledu dros ei f'ai yr un fatli aden diriongar ag a daflodd Cyfaill inawr pechaduriaid unwaith dros éi was breuol hunan- dybus, " Yr yspryd yn ddiau sydd yn barod, eilhr y cnawd sydd wan." Y pellaf o bob dyn oedd efe ei hun oddiwrth esgusodi ei weithred, ac ni fedrai, mewn modd yn y byd, ddy- huddo ei gydwybod anbeddychlawn. Yn lle y llawenydd ysprydol, yr hwn a lonna y merthyr ffyddlawn .Wrtli farw, nid oedd iddo ond bunan-gy- huddiad di-dorr a chwerw-dost. Byw- yd a gadwesid trwy weithred o wrth- giliad ni roddai iddo ddim diddanwch. Cyfaddefai, erbyn hyn, allu cyfrwys- ddrwg, a goruchafiaeth ei wrthwyneb- wyr. Mor fawr oedd ei ddwysbigiad a'i gyfyngdra calon, fel y treuliai nos a dydd mewn tristwch dibaid, " Mi a weda'ts y JJ'ydd, meddai, mì a dry- ■wènaìs fy Itun â gofìdiau lawer." Blindost oedd ganddo feddwl iddo ef, yr llẁn a fuasai off'erynol i sel'ydlu y wir ffydd, fod yn un o'r rhai a wrth- giliasai oddiwrthi—fod iddo ef, yr hwn a fuasai cyhyd yn flaenor i eraill, .'. .'