Welsh Journals

GWYLIEDYDD; SEF, CYLCHGRAWN CYMREIG. TAGHWEDD, 1823. BUCtíEDDAU ENWOGÎON YR EGLWYS. l£ A wna dpctíûon' y byd, dybygwch chwi, ròddi i' fyn'u eu cyfçülion ahwylaf a'u plant, sydd brif hoffder en calon, i ddwylaw eu gelýnion, i'w lladd a'u Uosgi? Gwall- 5íof fyddai hy'n iddynt liwy dros bcn pójb gwalìgof. Ac etto, Duw a arfera y drefii líon; a doethiiieb mawr a r'hagoroi yu elolwg ef> yw yr liyn a gyfrif y byd yn eithaf gwallgof." JoSN Kogeus. HANES ẂILLTAM. TYNDAL. (Parhad o du dal. 419.) V Cyfieitbiad cyntaf a wnaeth; Tyndal, oedd o'r Testame'nt Newydd, oddeutu y flwyddyn 152G.* Gwnaeth- pwyd y cyfìeithiad hwn gyda ehyin- morth un John Ffrith ; ac yr oedd yn- ddo anghywreiniwydd nid ychydig, nad allasid ei ochelyd mewH gwaith newydd, ac hefyd uu a orphenasid roewn cymmaint íí'rwst. Yr oedd y llyfr er hynny yn dra derbyniol a gwasanaetbgar yr amser hwnnw; a mawr iawn oedd yr aẃydd, ytn mhlith pob gradd, i'w gaffael. Ennynodd hyn- lidiawgrwydd y Pabyddion yn eibyn y gwaith; a thra yr oedd y rhai mwyaf gwaedlyd yn barod i losgi y sawl a'i gwerthent, cytnmerodd Ton- stal, Esgob Llundain, gan ei fod yn ŵr mwy addfwyn allariaidd ei natur, ddyfais arall mwy heddychol, eithr nid llai sicr, yn ei olwg ef, i ddiddym- inu y gwaith yn hollol. Yr oedd efe * Nid 1527, fel y dywedir mewn rhai . Iianesion. TACHWEDD, 1823. yn gydnabyddus âgun Augustin Pack- ington,- marsiandwr, yr hwn yn fyn- ych a ymwelai â dinas Antwerp, llè y preswyhai Tyndal y pryd hynny. Yr oedd Packington o'r un blaid grefyddol a Thyndal, eithr yu guddiedig. Go- fynodd yr Esgob iddo, a fedrai efe ddim prynay Testamentau Newydd a argraphesid yn ddiweddar ? " Gallaf yn hawdd," ebe y marsiaodwr; " yr wyf fi yn gydnabyddus â'r marsiandi- wyr dieitbr, y rhai a'u prynasant gant Tyndal, ag sydd yn eu hail-werthu drachefn. Os gwel eich arglwydd- iaeth yn dda roddi i mi yr arianj myfi a biynaí bob copi sydd yn -awr heb ei werthu : éithr heb arian, ni allaf gael i chwi gymmaint ag un." Llawent iawn oedd gan yr Esgob glywed hyn^ ac archodd iddo wneuthur ei oreu i brynu y Hyfrau oll: canys " fy mwr- iad," eb efe, " yw llosgi pob un o honynt wrth Groes St. Paul" (yii Llundain). Aeth Packington at Mr. Tyndal, ac adroddodd iddo yr holî ymddiddan; ac felly, trwy gydsyniad y ddau, cafodd Esgob Llundaia y llyfr- au, PaçHington y diolch, a Thyiidal yr 3Í