Welsh Journals

GWYLIEDYDD; SEF, LCH&RAWI e'YMREie* HYDREF, 1823. ÉÜCHEDDAÜ ENWOGION YR ÉGLWYSÌ l< A ẃna dòethion y byd, dybygwch chwi, roddi i fynu eú cyfeillion anẃylaf a'ii ^íànt, sydd brif hofFder eu calon, i ddwylaw eu gelýnion, i'w lladd a'u llosgi? Gwall- gof fyddái hyn iddynt hwy dros ben pob gwallgof. Ac etto, Duw a arfera y drefn , lion; a doethüìeb lliawr a rhagorol yn ei ölwg ef, yw yr hyn a gyfrif y byd yn eithaf gẀallgOÍ'." JOHN RöGERS. HANES WILLIAM TYNDÂL. JL RA yr oedd athrawiaethau y Di- wygiad yn ymwasgaru hyd gyfandir Eẃrop, ni's gallem dybied y parhaent yri anhyspys i drigolion Llóegr, car- tref dechreuol y Diwygiad crefyddol, a'r wlad uchel-freiniog ddedwydd a gÿrinysgaeddwyd dros oeŵedd lawer â; chynnifer o fendithion tymhorol ac ysprÿdol. Megis y bydd y gwlyban- iaeth a fyg-darthir o'r ddaear, yn disgyn drachefn yn gafodydd i ddyfr- hati a ffrwythloni gwyneb y tir, felîy gwir grefydd, Wedi ymdeithio mewn gwledydd traŵor, a ddychwelodd dra- íîhefn yn fwy bywiög a llwyddiannus i'w héri breswylfa ym Mrydairi. Yr dèdd ytiía achosion neillduol yn peri i ddynion groesawu y Diwygiad. Go- leutii cyffredinol y trigoliòn, eu rhydd- id gwladol, a'u tueddiad i holi pob peth, a barnu drostynt eu hünain, oeddynt i gyd yn gynnorthwyol i'w denu oddiwrth goel-grefydd. Yma y ganesid ac y llafuriasai Ẃicliff, blaen- ör y Diwygiad; yma y cawsai wran- dawiad parod gan luoedd nmwr yn y HYDÄEF, 1823. deyrrias, a llaŵeroedd o bob gradd á lynent wrth ei athrawiaethau, eithr yn ddirgel, rhag ofn yr offeiriaid a swyddogion gwladol. Pan ddygpwyd athrawiaethau Luther o'r Almaen, a'u pregethu yn Lloegr, nid allai y cyf- ryw bobl lai na chydnaböd eu cysson- deb â meddyliau crefyddol Ẅicliff, a'a derbyn yn eitbaf llawen a chroesaw- gar. Yn yr hanes a roddasöm am yr Arglwydd Cobham, yr ydym eisoes wedi mynegu mor ddwfo y gẅreidd- iasai gwirioneddau iachus y'Nghymru, a faint o dueddiad oedd yn ein hynaf- iaid i ymneillduo oddiwrth gyfeiliorn- ad Pabyddiaeth. * Pa un ai o fewn talaéth Cymru, fel y tybia rhiai, neu ai y tu draw i derfynau Lloegr, fel yr haera eraill, y ganẁyd William Tyn- dal, y merthyr, ni ryfygwn ni bender- fynu. Diamméu mai yn agos i der- fyn y ddwy wlad yr oedd lle ei ened- igàeth ef; a dywedir bod teuluoedd â'r enw hwn arnynt yn preswyliò yn ddiweddar, ac fe allai eu bod etto yn preswyliò, oddeutu cydiad Swydd Henffordd a Chymru. Ni allasom ns gael hanes siçr am ei ieuengctîd^ hiwj 3G