Welsh Journals

GWYLIEDYDD; . SF.F, í /'■;•' 5 ' 7 " ' tîYI/CHGRAWN CYMREI&J AWST, 1823. BüCIIEDDAU ENWOGION YR ÉGLWYS. IIANES ULRIC ZUINGLIUS. Ian oedd yr amser yn. nesâu, yr hwn a osodasai rhagluniaeth i wasgáru tywyllwoh a chyfeiliorni; crefyddol, cyfodwyd, yn amryw wledydd gwa- hanol, lawer o dystion ffyddlon i'r gwìr- ionedd, megis cynnifer o oleuadâu i gyd-lewyrchu ar y byd. Buâsai ym- rìreehiadau clodwiw yn erbyn ffug- ddaliadau Rhùfain yh foreu iáwn ýn yr Uchel-diroedd ehang sydd yri rháh- nu gwledydd Ffraingc a'r Ital. Bu- asai hefyd erlidigaethau gwaedlyd ar y trigolion druain [y Wuldenses), à lladdwyd miloedd lawer ò hónýnt atn aìr Duw, a thystiolaeth lesu Grist. Ardal arall gyfagos iddynt yn y Myn- yddoedd Mynnau (sef Switzerland) a wnaed yn hynod am ei hymgeisiadáu Ilwyddiannus o blaid ei breintiau gwladol, a'r rhyddid rhagoiól á sef- ydlasid ynoyn erbyn eí'gorthrymwyr. Iihyddid gwladol a agorodd y fíordd i ryddid crefyddol, yn gymriiain/t a bod y bobl yn fwy parod i chwiliosail pob pwngc athrawiaethpl, a barnu yn ëon drostynt eu hunain. Y dysgedig Wittenbach, un o drefedigion Basle, a lefarasai cyn foreued a 1500, a'r blynyddoedd canlynol, hyd 1526, yn <}ra iachus, ar holl-ddigonölrwydd Çrist, ac a bregethasai, yn. erbyn maddeuantrlythyrau- ỳ Päb, ác anny- awst, 1823. weddîad yr Offeiriaid. Ün o'i ysgoU heigion ,ef oedd Ul.ric Zuinglius, yr hwn a anwyd ỳn y flwyddyn 1487, ac oedd y cyntaf a daflodd yinaith iau grefyddol Rhufain yn y Mynyddoedd Mynuau, gan aefydlu eglwys wahan- ol.; oddi -wrfhi. Mab oedd .efe i amaethydd parchus a duwiol, yr hwn. a'i danfonodd yn brydlon i'r ysgolion goreu yn y gymmydogaeth honnò; ap yn ddiweddaf, gosodwyd ef dan ofal Wittenbach, i ddysgu Duwinyddiaetfr, ínègis parottoad.cymmwys i'r offeir.- iadaeth.;? Gan yr athraw clodwiw hwn y goleuwyd ei ddeall i wybod helaeth- rwydd cyfiawpder Crist, ,a'r íawn holl- ddigonol a wnaetjpai dros bechodau y byd. Gadawodd heibio o hynny allau dreutio amser ar lyfrau eraiìl, ac ym- roddodd ei hun yn llwyr i ddarllen a mýfyrio ar yr Ysgrythyrau Sanctaidd. Dysgodd ddywedyd yr holl Epistolau ar ei dafod leferydd. j Ysgrifenodd hefyd holl Epistolau St. Paul â'i law ei hun, ac ychwanegodd arnynt amryw nodau er ei hyfforddiänt gwastadol. Wi th syniaw ar y geiriau, Nad oes un brophwydoliaeth o ddehangliad pri- od, efe a daer ddeisyfodd am ddysg yr Yspryd Glân, gan gymharu y naiìl Ysgrytbyr â'r llall, a dehongli y rhan- nau tywyllaf wrth ÿ rhai egluraf. Sylwadau dynpl arriynt a barchai efej y« unig yn ol'eu cyttundeb â'r Bibl