Welsh Journals

GWYLIEDYDD; SKF, çylchgrawn cymreig. MAI, 1823. BUCHEDDAU ENWOGION TR EGLẂYS. ííánes m'aẅin lutheë'. [ParAtfd o du dal. 227.] Ítẅn aethpwýddyfodiad Lutherýn byspys i'r hött ddinas cyn nemmawr o ämser; á galẃyd arno yn fuan i ym- ddangós 0 flaeh Cénhadwr ý Pab, i äíteb drosto ei hun, ac i amlygu ei fëddylìáu Créfỳddol. Ejthr ni bü dinì canlyniadau buddioî oddiwrth y cyf- arfod hwn, mẅy nag eraill o'r blaen. Tybiasäi Luther y dewisid rhai ò*î ẃrthwynebwyr i ymfësým'mu âg ef yn dêg, wyheb yn wyneb, ynghylch ei athrawiáethau ; eitlíf y Cenhadwr Pabaidd a fynnái ei gÿmmell i alw yn ol ei eiriau o*r blaen mewn' perthynas i Faddetfant-lythyrau,* ac i gyfäddef * IIysp3'Sodd y Cenlíadwr Pabaîdd, os peidiai Luther o hynny allan a goganu a gwrthsefyll y Maddeuant-lythyrau, na byddai yn anhawdd gwneuthur cyttundeb rhyng- ddynt ynghylch pyngciau eraill. Dalier sylw yma, faint nes oedd arian nag í.thraw. iaeth iachm at galon y gwr hwn.------Luther a ysgrifenodd y pryd hyn at un o'i gyfeillion Jtt y rnodd canlynol:—" Nid oes yma ddim tiewydd, oddieithr fod y ddinas yn fawr ei spn am danaf, a phawb yn awyddus i weled y dyn s^dd yn rhoddi y byd ar dàu. Vm- ddygwch yn wrol, ac arweiniwch yr ysgol- heigion hyd y ft'ordd union. Yr wyf yn barod i'm haberthu drosoch chwi a hwythau, os hynny yw ewylly» Duw. Gwell gennyf íarw na dwyn gwarth ar y gwirionedd, neu alw fy ngeiriau yn-ol. Y mae pawb yn yr maí, 1823. aẁdurdod y Pab i dfefnú disgyblaeth» ac äíhrawiaétbäü hefýd yn yr eglwys» Pan appeliodd y Diwygiẁr at yr Ys- grytbyräu, a gofyn iddo brófí y pyngc- iau hÿn gyda chymmaint âg uu gair o'r Bibl, llidiodd y gẅr mawf yn ddir- fawr, ac adroddodd wrth efaill y myn- nai ctdẅyn Luther yn garcharor i Ruf- atn; yr hẃn, wedi gẃybod y bygyth- iad, a ffôdd ymaith yn ddiärwybod i'w elynion, ac a fu drachefn yn ddiangol. Ar ol hyn bu yn gyfyûg iawn ar ei feddyliau, a bẅriadodd lwyr-ymadael â'i ẅlad ei hun, megis lle nad oedd iddo ddiogelwch yno mẃy. Cymharai ei hun i Abraham, tad y ffyddloniaid; yf hwn, ar ymadael â gwíad ei enedig- aeth, bi wyddai i ba le yr oedd yn myned; etto, yn gyfiawn o hyder a ffydd, fel y Pàtriarch duwiol, efe a chwanegodd—•** Hyn a wn, fod Duw ym mhob man, ac yn alluog i'm ham- ddiffyn." Diwedd ei lythyr at ei noddwr cyfeillgar, y Tywysog Ffrede- ric, sydd fel hyn:— " Yr wyf fi yn baröd i fyned yn alltud i wlad estronol, gan fod fy ngetynion yn fy mheryglu o bob partb, ac ni's gwn pa le i fyw yn ddiogel. Pa beth a all monach tlawd a gwael fel royfi ddisgwyl, gan fod tywysog Iial yn anwybodus o íîiist, ac o eiddo Crist. Etto, y rhoi hyn a íynaant baihau yn athraw- on i'r byd." Kk