Welsh Journals

GWYLIEDYDD; SÈF, CYLCHGRAWN CYMREIG- HYDREF, 1822. BUCHEDDAU ENWOGION YR EGLWYS. Ÿ DOCTOR JOHN WICRLIFF. [Parhad o du dalen 6.] JNi allasai un swydd neu sefyllfa arall ìigor i WicklifF well cyfleusdra i am- lygu ei feddyliau ar wirioneddau cref- yddol. Trwy hir fyfyrdod ac ymre- isymiad, yr oedd efe wedi cael cwbl foddlondeb mai ar gyfeiliornad yr ad- Ciladesid y grefydd Babaidd. Ònd yr oedd yn rhaid iddo wrth ddewrder anghyrFredin i wrthsefyll cyfeiliorn- adáu oedd wedi gwreiddio cyn ddyfn- ed, ac wedi ymwasgaru mor ehanged. Gan hynny, efe a aeth ym mlaen yn araf dêg. Dechreuodd trwy oganu bucheddau annuwiol y Monachod, a thrais-feddiannàu a chamrwysg y Páb. Wedi hynny, efe a ymosododd ar rai o byngciau sylfaenol Pabyddiaeth ; ac a brofodd, nad oedd Tadau nac Ysgrif- ënyddion diweddar yr Eglwys, yh enwedig wedi y ddegfed ganrif, yn haeddu eu cymmeryd, o honynt eu liunain, yn awdurdodau digonol am un athrawiaeth grefyddol. Yr oedd y dull hwn o ytnresymiad yn gall a llwydd- iannus iawn; o herwydd mai yn ddiweddar, mewn cymhariaeth, yr ymlithrasai llygredigaetbau hynottaf Pabyddiaeth i mewn i'r Eglwys; ac înai arfer ei ysgrifenyddion oedd am- ddiffyn eu cyfeiliornadau trwy lyYrau y Tadau diweddaraf hynny. Part wel- odd fod Ysgolhèigion y Brif Ysgol, a HYDREF 1822. phob] eraìll, yn dal yn awyddus at eì eiriau, efe a lefarodd yn eglurach yn erbyn traws-feddyliau eraill yr oes honno; megis pen-.arglwyddiaéth y Pab ar bob teyrnas—yr arfer warad- wyddus o roddi Plwyfydd, neu Fywiol- iaethau eglwysig,i estroniaid ltalaidd, ac eraill---gwneuthnr ýr Egl wysydd a'r Monachdai yn nawdd-leoedd i ddrwg- weithredwyr—■derchafu yr Offeiriaid uwchlaw awdurdod y cyfreithiau gwladol-^gwerthu Pardynau (Indul- gences)—addoli delwau,* &c. Yr oedd yr arferion hyn mor wrthwyuebol i reswm a gweddeidd-dra cyffiredin, fel y beuid arnynt gan bobl dywyll yr oes honno, a hoíF iawn oedd ganddynt glywed gwr mor ddysgedig a WicklifF yn eu dychanu. Y deibyniad a gawsai ei geryddon mewn pethau erailí a'i hannogodd (yn 1381) i bregelhu yn Uym yn erbyn athrawiaeth y Traws-sylweddiad, ac i amlygu gwir natur Swppér yr Av- glwydd. Eithr y weithred odidoccaf, trwy 'r hon y siglodd efe awdurdod Pabyddiaeth hyd ei sylfaen, oedd cyf- ieithiad y Bibl i'r Saesoneg. Bod gair Duw yn gloiedig odctiwrth y bobl gyffredin, oedd yn ei feddwl ef yn uta o gyfeiliornadau mwyaf gwaradwyâdus * Y sawl a chweiinychant ychwaneg ar y pen liwn, darllenant yr Homilìynerbyn Delw- addoliaeth. ■