Welsh Journals

■ — ■ . ; • • jr SÉP, YLCHGRÂWN CYMREIG. GORPHENAF, i»2ö. ^LŸTHIfÄ 121. CîiJ îf i ba ar yr Hwn sydd Oll-ddoeth ^c Ollalluaẅg erioed ddiffyg offerynau ì ddwyn ymlaen ddibenion ei arfaeth. Cyfodwyd Cyrus i orsedd Babilon i ddychwelyd caethiwed Israel, fel yr afonydd yn y dehaü, pan adlenẃid y hentydd sychedig drwy sugnedd aw- fclon dyhysbyddawl y cylchoedd poeth- gras â l.lif-ddyfroedd ddigonedd, i ad- fywiaw bru y ddaiaren wywedig. Cyfodẅyd Wichìiff, serea ddydd y öiwygiad, a Luther, mebyn y daran, 1 siglaw colofnau teyrnas anghrist. Cyfodwyd ŵyr i Owain Tudur o Fôo, » arwedd Coron Prydain, i adferu i'r Cymry gorthrymedig eu Rhyddid gwladawl. Ond O! druenimwy! yr òeddynt etto yn gaethion yn nhyẃyll- Wch amryfusedd cadarn, ac yn nghârf- wynau cyfeiliornadau Pabaidd. Wele Öroell rhagluniaeth yn gweithiaw, i'w 'hyddhau hefyd o'ü gefynau yspryd- |Ẅ, Yn yr un oes fendithfawr y dychymygwyd y gelfyddyd o ar- graphu llyfrau. Ac wedi hirnos faith ^ anwybodaeth, tywyllwch a allai ^naid ystyriol ei deimlaw, daeth Ile- ^ỳrch gwawr y Diwygiad Proteslan- ^idd i dywynu ar foelydd a glynoedd *in gẅlad. Cynhyrfwyd ysprydoedd ÿ rhai oeddynt yn gofidiaw yn ddir- gelaidd dros gyflwr eu cenedl; a'r Arglwydd a'u gwnaeth yn ewyllysgâr ynnydd ei nerth, i gyfieiihu ac i gy- Weddì yr Ysgrythyrau Sanctaidd, fel ■ÿ cìywai y weirin ahwybodus a choeU «ORPHENAE, 1826. grefyddawl, yn eu hiaith eu hunaib* faẅriòn weithredoedd Duw. lìiaeu- red ytn iBỳddin yr Arglwydd o gÿf- ieithyddion, cyfle'ír yn gyffredin Wil- iam Salsbri. Cynnysgaeddwyd ef âg ewyllys rhydd i lafuriaw yn y winllan efengylaidd, a rhoddwyd iddo bin ysgrifenydd buan. Yr ýdym yn dueddawl i cbwen- nych yr hanès rnanylaf am enwogion wyr a fuant yn wasanaethgar i'ŵ gwlad, yn cörû eu cenedl, ac ÿa ílafuriaw er lîwyddiant tymmorawl & dedwyddwch tragywyddawl dynawlr ryw. Ccfíädwriaeth y cyfiawn syrJÜ fendigedig. Er eu bod yn hunaw yn'i mhlith y meirw, trwy eu cyfansodd- iadau a'u cyfieithadau y mae eù gweithredoedd da y'n llefaru etto, trwý Gyniru oll, a llawer parth peli- enig o Loegr. Treiglwyd âch Wiliam Salsbri yn y liythyr diweddaf, o gyff ei genedl yn Nyffryn Clwyd; a sefydlwyd Hä ei enedigaeth a'i fagwraetb yn y Plas ísaf ÿn Ltanrwst. Ysgolion ei frr> enedigawl a fuont wasanaethawl i oso& sylfaen ei gyfarwyddyd inewn i»;ifh- oedd. Mewn oed cyfaddas anfonwyci efi Rydychen, i yfed yn heláethach. o ffrydiau dysg a gwybodaeth. Ni wyddai Antoni Wood, pan gyhoedd- awdd ei Athence Oxoniensis, pa un ai yn athrofa St. Alban ai yn Broad- gaíe (yn awr Coleg PenfroJ y car- trefodd tra yn y brif ysgol. Yru mhen «ennyd symudawdd oddiyno i'r Brif-ddinás i fyfyriaw, ac i îod gpfc Aa