Welsh Journals

Y GWYLIEDYDD. Llyfr XI.] RHAGFYR, 1834. [Rhif. UkWu2 DINYSTR JERUSALEM YN RHYBYDD I BRYDAIN FAWR. A DRADDODWYD YN EGLWYS D- FREGETH, ------, Att BRYDNAWN DYDD SUL, HYDREF 12, 1834. O dsu-garog Diluw, yr hwn a wnaethost bob ■ ìyn, uc ni chasei ddiin a' i' a wnaethost, ac ni fynìt farwolaeth pechadur, ond yn lrytrach yinehwelyd o liono, a byw. Trngarha wrtli yr holi luddew- 011, Tyrciaid, Anlfyddloniaid, a Hereticiaid, a chyramer oddi wrthynl bob anwybodaeth, cated- wch calon, a dirmyg ar dy air; ac fylly dwg liwynt adref, wynfydedig Arglwydd, at dy braidd, l'el'y bont gadwcdig y'mhlith gwcddillion y gwir laraeHaM, a bod yn un gorlan dan yr un bugail IeM Grist cin Harglwydd, yr hwn sydd yn byw ac yn teyrnasu gyd â thydi a'r Yspryd Glàn, byUi yu un liuw, heb drangc na goruhen. Amen. Luc xix. 41—44. " Ac wedi iddo ddyfod yn agos, pan wclodd efe y ddinas, ef'e a wylodd diosti, Gan ddywedyd, Pe gwybuasit dithan, ie, yn dy ddydd hwn, y pethau a berthynent i'th heddwchi eithr y maent yn awr ,yn gnddiedig oddi wrth dy lygaid. Canys daw y dyddiau arnat, a'th eiynion a fwriant glawdd o'th amgyleh, ac a'th amgylchant, ac a'líi warchaeant o bob parth; ac a'th wnant yn gyd wastad â'r llawr, a'th bUnt o'th f'ewn; ac ni adawant ynot faen ar faen : o lierwydd uad adnabuost amser dy yuiweliad." Y mae y cyflawniad o'r brophwydol- iaeth hon o eiddo ein Hiachawdwr wedi eymmeryd lle yn y llwyr ddifrodiad o Je- rusalem a'i thrigolion; ac hefyd yn eu hamgylchiadau yr awr hon y maent yn gwneud i fynu un o ranau inwyaf pwys- fawr a buddiol holl hanesiaeth y byd a'r a fedr byth ddyfod o tan sylw y Cristion. Eithr i chwiiio yn fanwl ac yn neillduol i'r holl bethau a ragfynegwyd, ac a ddi- oddefwyd, sydd orchwyl rhy helaeth ar yr achlysurhwn. Digon fydd genym wneud ychydig o sylwàdau ar rai o'r amgylch- iadau mwyaf cyffrous, gan dynu oddi wrth- ynt yr addysgiadau a'r rhybuddion hyny y maent niewn modd mor nerthol yn eu cymmell a'u gorchymyn. Yn flaenaf oll, ynte, nid allwn lai na chanfod gofal, daioni, a thosturi rhaglun- iaethol Duw yn coíTâu y cyflawniad, ynghyd à'r geiriau hefyd o'r brophwydol- RHAGFYR, 1834. iaeth hynodol hon. Yn awr, y modd y derbynia y cyflawniad o unrhyw bro- phwydoliaeth ei lawn efíaith, megys prawf o ddwyfol awdurdod y prophwyd, gweü fyddai bysbysu'r cynawniad trwy ryw un gwahanoi oddiwrth gyhoeddwr y bro- phwydoliaeth ei hun: canys po mwyaf pell adiberthynas y byddont, mwyafeglur a thanbaid fydd eu tystiolaeth, Dyna fel y mae, mewn modd cywiraf, yn y peth o'n blaen. Yr un rhagluniaeth, trwy yr hon yr eglurwyd y digwyddiaftiau hyn i'r lesu; a'r unrhyw Yspryd hefyd, trwy ba un y derbyniodd efe awdurdod i'w hysbysu hwynt i ddynolryw, a gyfododd i fynu, hyd yn nod y'mhlith yr luddewon eu. hunain, ŵr, yr hwn, ac efe etto heb ei eni, pan draddodwyd y brophwydoliaeth oedd i fynegf ei ehyflawniad yn ei holl ranau, ac feliy i gadarnhau a sefydlu gwirionedd yr efengyl o genhedlaeth i genhedlaeth, byth ac yn dragywydd. Canys, wrth ei .enedigaeth, Israeliad ydoedd Josephus, a thrwy ddamweiniau ei fuclíedd yn llygad- dyst o'r holl drueni a ddarfu syrthio ar ei wlad a'i frodyr. Ac mor amlwg a chyn- nwysfawr ydyw yr hanes a roes efe i ni ynghylch y dull o'u dioddefaint, fel nad oes unrhyw adroddiad o eiddo ein Hiach- awdwr heb dderbyn ei gwblhad cywir a llythyrenol. A.c etto nis gall fod unrhyw fath o ddrwg dylftnewn perthynas i flydd- londeb y dystiolaetb, na chwaith o blaid rhyw gau hanesiaeth, a chwanjegwyd at weithredoedd Josephus. Ymae'rcywir- deb a'r cyssondeb manylaf yn treiddio trwy 'r cwbl oll o'i ysgrifen. A chyn y gallom ni ddiddymu ei aẃdurdod megys hanesydd flyddlon, o gyflawniad y bro- phwydoliaeth yn erbyn Jerusalem, rheid- Y y