Welsh Journals

Y GWYLÎEDYBD MAI, Í8äá. ■ ì i *ÌANES CAISAR YM MHRYIÍAIN. MR. GWYLIEDYDD) \XAN nad ydyw ÿ Cymry unîaitíi ^ewn meddiant o ün hanes am yr ÿtngyrch Rhuveirtàidd yn erbyn y í*rydeihiäid yn nyddiau Caswall- awn, ond a ròddir ytn Mrut y Brèti- ^Hoedd a 'sgfivehwyd gan Gr. ab Arthur yrt y l2ved ganriv, neu **iewn benthyciadau o hono yn Wrych y Prw Öesoedd, heu lyvrau eraill o gyífelyb awdtirdod;-— medd- yiiodd ysgrivertydd yr Awdl * rag- vlaenol y byddai yn ddymunol Sanddynt weled yn Gymraeg gyv- 'sithiad o'f hyn a ysgrivehodd Iwl ^aisar ei hurt ynghylch ëi ruthraü Sormesol i'n tíynys. Ve wêl y üarlleydd riad ydyŵ }* Hanes tramor yn cydweddu â'n ^íanes cartrevol: ac nid ydyw hyh *yvëddod. " Teg pob chwedl nes y dêl ei gwrthwyneb." Barn y dysgedig ydyw bod yr Hanes a rŷdd Caisar yn sawru mwy o'r gwirionedd nac ydyw y dychym- üiygiori o eiddo ein gwíadwyr ein «ünain. Ýn yr Àwdl, dewiswyd Çanlyn cyvaddeviad y gelyn; canys gwell coeliaw esgar geirwir na thruthiwr o gymydog. Ysgriven- odd Caisar yr hanes y pryd yr oedd y digwyddiadau yn newydd yn ei gov; ac nid oes sicrwydd i'r Brut- *au Cymréig gäel eu cyvansoddi hyd ym mhen líawer o gantoedd o * -Awdl " Ymdrech Caswallcm." vlwyrldan gwedi hyny. Tros beri hyn> mae Caùar yn cyvaddev di- gon, mai dërbyniad tra 'chwerw sy gavodd eve yma; böd dull anarver- ol y Prydeiniaid o ryvela ar veircli a clierbydau, yn peri braw ac an- nhrevn hid bychan ym mhíith ei lëngau dewisol; liengau y buasai arverol o'u harẃain yn wastad i VuddugòliaethV Dywed Tacitus i Gaisar ddangòs Prydain i'r Rhuv- einiaid yn hytrach na'i darostwng hi iddynt* ** "ostendisse posteris, non iradidisse."—( Vit. Àgr.) Dyvgniaddú, can belíed ay y perth- yrtant i Ynys Prydain, aílan ó Gov-draith Iwl Caisar ar y Mfty- vel Galaidd; tLYFR lV. Er bod y tymmor Hav ẃedi cryri dreulio, o ran bod holl wlad Gâl ar duedd y Gogledd, ar Gauav ynde- chréu yn gynnar, etto ymvwriad- odd Caisar vyned trosodd i Bry- dain, o herwydd ei vod wedi cael gwybodaeth vod y geíyhion yn holl ryveloedd Gâl yn derbyn cynnorth- wyon oddiyno: ac er na chaniatai amser y vlwyddyn iddo ddiweddù y rhyvei ym Mhrydain, er hynny meddyliai y byddai yn we'fth y drafl'erth myned yno, vel y deallai ansawdd y wlad, ac aniah y trigol- ion; vel y byddai gydnabyddus â'i haryordiredd, ei phórthíaddoedd a'i hebÿr; o ba rai yr oedd y Gal- iaid gan mwyav yn ahwy'b'o'dus, o herwy^ld anvynych y byddái neb MAI, 1828.