Welsh Journals

Y GWYLIËDYDÜ» ÍSÌ MAWIITH, 1827 ÎÍANES Y CADBEN WILÍAM MILTWN, (A enwid y'mhlith y Bcirdd Gẁìlym Casoldrêt.) (Parhad o du dal. 36.) V Mab arall i Richard Miltwnì Ceidwad Castèll Dinbycli» a söniaf am dano, yw y trydydd o'r naw brawd, sef Wili am. Cafodd ei ddysg ym Mhrif-ysgol Rhydyehen; ond ér ei fwriaduirywswydd gartrefoL ^11 y gyfraitb, neu yr eglwys—íel y dywedodd Meredydd ab lihys ant *"adog ab Owain Gwynedd, " Ni fynnai dir—fwyned oedd, *'■ Nä da mawr, ond y moroedd;" Felly Wiliam Miltwn aeth yn ieuangc i wasanaetbu yn y fyddift,ac °ddi yno i'r llynges frenhinol. Gwedi ymgais afíwyddiannus Philip II. hrenin Spaen, i oresgyn Lloegr, á'i Armada fawr yn y fl; 1588, cy- ffrowyd anian pob dewr yn Lloegr a Chymru i dìíial y sarhâd, ac i dalu y pwyth. Heblaw llongau lliosog ý fretìhiries, yr oedd amrai eraill dari hwyliau yn gwbl ar gost ëu përchenogion. Yr oedd y Cadben Tomas Prys, y Bardd o Blas Iolyn, yn un o'r anturwyr hyn: a dywedir mai efe* y Çadben Wiliam Miltwn, ac un Cadben Koetj °eddynt y tri-wyr cyntaf a losgasant fyglys yn Llundain, yn y fi. 1583ÿ er mawr syndod y ditìasyddion; er i Syr Walter Raleigh gael y gair O ddwyn gyntaf i'r brif-ddinas yr arfer aflesol honno. Tra bu by w Êlisabeth parhaodd y rhyfel rhwng Lloegr a Spaen. Bwriad y frenhines a'i chynghoriaid yn hyn, oedd gwanhau ymgais diorphwys ■Philip. i erlid y Protestaniaid, a diwreiddio eu daliadau oddiar gyfandir Ewrop, drwy ei gymmell i rannu ei nerth i wylied ar ünwaith ei holl feddiannau yn Ewrop ac America. Yn y íl. 1501, anfonwyd chwe' llong o Loegr dan lywyddiad T. Howard, ail mab y Duc o Norfollc, i gyfarfod liyngesig Spaen, llwythog o arian ar ei dyçhweliad 0 America. Ond Philip wyliadwnis a wybu am y gynllwyn mewn Pryd i anfon deng cymmaint o longau i drosglwyddo ei lyngesig drysor- jjvythog adref. Wiliam Miltwn oedd ÿ Cadben a anfonwyd gan y "yngesydd Howard i wylied dyfodfa y gelynion, ac i roddi iddo hanes eu nerth a'u rhifedi. Ýntau wedi eu düy'n o hirbell am dri diwrnod a ddychwelodd at ei Iynges, nid gyda yr-uu aimogiad gor-cofn ag un. mawrth, 1872. i —i-