Welsh Journals

CYLCHGRAWN CYMREIG, CHWEFllüíi, 1025. BUCHEDDAU ENWOGîON ŸR EGLWYS. HANES BERNÀRD GILPIN. (Paiha.d o du dal. 2,) jlo mwyaf yv ystyriai Gilpin resym- au cedyrn ei wrthwynebydd, mwyaf ýr effeithient arno. Ceisiodd eu bad- gofio bob un, ac ysgrifenodd eu syl- wedd hwynt ar bapur. Yna, wedi taer ddeisyf bendith y Goruchaf, dechreuodd eu chwilio, yn ol rheolan anffaeledig yr Ysgrythyr, gyd âg eith- af manylrwydd. Y rhwystr pennaf i droedigaeth Papistiaid bucheddol yn y dyddiau hynny, oeddyr ymsyniad dwfn-bwysig fod crefydd y Pabyddion yn grefydd sefydledig y deyrnas, megis y buasai yn grefydd cenhedlaethau lawer o'r blaen, pryd yr ymddangosai y diwyg- iad yn waith ychydig o wyr ieuaingc penboeth yr oes honno. Po mwyaf oedd ei awyddfryd duwiol i gaffael y wir grefydd, mwyaf oedd ei ofn parch- us ef a'i gyffelyb i ymadael â'r hon a gymmeradwýasid gan gynnifer o wyr cyfrifol o'u blaen. Dywedai rheswm er hynny wrtho, na's gallai gyd-synio âg amryw o ddaliadau Pabyddiaeth; ac os troai at yr Ysgrythŷrau, gwelai ynoahghyttundebdirfawrrhyngddynt. Dealiodd hefyd, oddiwrth hanesion eglwysig, na pherthynai llawer iawn ó athrawiaethau a seremoniau Pab- ỳddiaeth i oesoedd dilwgr y brif eg- chwefrob, 1825. lwys; eithr tyfu a wnelsent, megis cynnifer o chwyn drwg, yn ainseroedd diweddarach anwybodaeth a chyfeil- iorni. Pan gyrhaeddasai Gilpin y radd hon o wybodaeth grefyddol, daeth allan oddiwrth y Pab gyhoeddiad cyft'redinol, yr hwn a barodd ddirfawr syndod a gofid iddo ef a phawb a ddeisyfai adgi/tveiriad yr hen grefydd, yn hytrach na hollol gyfnewidíad ac ymneillduad oddiwrth eglwys Rhnfain. Canys pan oedd meddylfryd pawb bucheddol trwy holl deyrnasoedd Crêd wedi ei osod ar ddiwygiad crefyddol, galwyd ynghyd, i'r perwyl arbennig hwn, Gymmanfa Gyffredinol yn Trent, un o ddinasoedd yr Ital. Buan y gwelwyd nad oedd ddichonadwy at- tegu cyunifer o lygredigaethau ar sylfaen ý Bibl; ac am hynny cy- hoeddwyd yn y fan y ddeddf gyffred- inol ganlynol, megis pwngc sylfaenol o'r ffydd Babaidd, Fod iraddodiadau. yr eglwys, o ran eu hawdurdod, yn gyfartal Vr Ysgrythyr Gyssegr Lân ei hun. " Fel hyn (medd efe) yr ym- gadarnheais fwy-fwy, etto trwy lawer o brofedigaethau blindost, y rhai ni's gadawent i mi am nosweithiau lawer gysgu yn fy ngwely. Dymunais yn fawr ochelyd croes-ddadlau crefyddol bob amser. Fy hyfrydwch a'm dy- muniad oedd pregethu Crist a'r iach-