Welsh Journals

' ■ ■ Y GW.YLIEDYDD. > - ——______—:------------------------------------------, GORPHENAF, 1830. LLYFR EXODUS. (Parhad o du dalen 172.) tíaint yr Anifeiliaid.—Y mae i'r pla hwn gymmwysder prioclpl méwn perthynas i'r Aiphtiaid, yr hwn ni feddai pe gosodasid ef ar ry w bobl ereill. Parchent âg addoliad dwy- íol y llew, y blaidd, y ci, y gath, a'r afr; eithr ychain, buchod, a defaid oedd eu duwiau psnaf. Àt yr addoliad hwn y cyfeiria Mo- Ses,* " Os aberthwn ffîcidd-beth (sef gau-dduw) yr Aiphtiaid yn Hgwydd eu llygaid hwynt, oni lab- yddiant hwy ni?" Trwy yr haint îion y cafodd yr Aiphtiaid nid yn Unig golled fawr gyíí'redinol, eithr yr annedwyddwch hefyd o weled eu duwiau eu hunain yn syrthio yn í'eirwon o flaen Duw Isracl. Cym- mwys iawn oedd yr ymweliad hwn o ran meibion Israel hefyd, gan y profai iddynt waeledd y duwiau yr ymostyngai eu meistriaid o'u blaen íiiewn addoliad dwyfol. Eu har- bediad eu hunain oddiwrth yr af- ^wydd a'u gwnai yn barotach i ym- adael a'u gwlad enedigol, sef yr Aipht, a glynu wrth grefydd new- ydd a gwell. Ni ddylid deall y geiriau, " holl anifeiliaid" yr Aipht- ìaid (pen. ix. adn. 6.) yn ol y llyth- yren. Naill y rhai oedd yn y maes * Felly hefyd mewti man arall, *' Gwnaf farn yn erbyn holl dduwiau yr AipUt." JE.rod. 12. 12". GOKPHKNAF, 1830. yn unig a fu feint, neu y rhan fwyaí'o honyrtt, yf hyn yn fynych a feddylir wrth y gair oll. Felly, yn y pla nesaf, yr anifeíli;iid oedd yn y maes yn unig a laddwyd; ac ar ol y ddwy ladtífa hy'n meddian- nai Fharaoh gerbydau a meirch i ymlid ar ol meibion Israel. Pla y Cornwydydd Llinorog.—• Perthyna yr ystyriaethuu uchod i'r pla hwn hefyd o barth ei gym- mwysder neiíldiîol i gystuddio yr Aiphtiaid, ae i argyhoed'di eu truain gaethweision o wagedd y duwiau estronol. Yr oedd gan yr Aipht- iaid amryw dduwiau, gorchvvyl dwyfol y rhai oedd iaehàu clei'yd- aiT, a darparu meddyginiaethau; ao arnynt liwy yr hyderai y bobl mewn pob aíiechyd. Ymíí'rostient hefyd yn fawr rnewn hen lyfrau meddyg- awl, a ysgrifenasid (meddent hwy) gan eu duwiau; a'r meddygon, y rhai oedd ceidwaid y llyfrau hyn, a berchid ganddynt à chlod rhy- feddol. Perthynai i bob clefyd ei feddygpriodol, nid meddygcylfred- inol i bob clwyf; a thybient eu bod yn fwy cyfarwydd oblegid hyny, bawb yn ei afiechyd neillduol. Cymmerent hefyd arnynt rag-ddar- paru erbyn clwyfau ym mlaen llaw, a darogan pa bryd y deuent ar ddyn ac anifail. Cynhelid y meddygon (gan faint oedd eu parch) ar dranl y wlad yn. gyíî'red- in. Y farn a osodwyd arnynt y tro hwn oedd gyfryw nad aliui y R r