Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

TRYSORFA RHYFEDDODAÜ, Khif. 0.]. AWST, 1833. [Cyf. I. EBYBBID. (PARHAD Ü TU UALEN 137.) ÝN oí Chwefror a Mawrth oer- cìiwerw, daeth cerddgar Ebrill i sirioH aWenyddión Gwynedd, dan deyrnas- iad teulu Tudor. Cyfyngwyd awdur- dod a thrais arglwyddi y terfynau, y rhai'n oeddynt filain-gyndyn elynion í'r Cymry ; ac amryw osodedigaethau crsylfaenu Rhyddid a ddaeíh allan yn nheyrnasiad Harri VIII : eto er hyn yr oedd rhai defodau mewn grym yn cynal anghymwys wahaniaeth rhwng y ddwy genedl; gwahaniaeth wrth- wynebus i iawn lywodraeth; ond y Cymry eu hunain, er mawr barch idd- ynt, a erfyntasant i'r Brenin gyduno â'u hamcanion llesol, gan fwrw i'r Uawr y gwahan.glawdd câs oedd rhyngddynt; ansawdd a chyfiawnder eu dymuniad a gyflwynasant gerbrony Brenin yn y geiriau hynod sydd yn canlyn : — «Rhynged fodd eich Uchelder," "Nyni,dro»ddeiliaid eich Uchelder, yn cyfaneddu y rhan hòno o'r ynys a elwir Wales gan ein gorddwyon cyntaf, a ydym yn ostyngeíddiaf ynymgryum wrth draed eich Uchelder, ac yu er- í'yn caffael ein derbyn a'n cynwys i'r un cyfreithiau a breintian a fwynheir gan ereill o'ch deiliatd ; ac nid oes a luddia hyny, (gobeithiwn,) gan ddarfod i ni fucheddu dros gyhyd amser dan rai ein hunain, O herwydd gan en bod yn gystadl wedi en sefydlu drwy awdurdod ein llywiawdwyr yn y cyn* amser, ac o ddarfod o honom ninau ymostwng iddynt drwy lawertòooes* oedd ; yr ydym yn hyderu y gwna eich Uchelder faddeu i ni os meddyliasom mai nad hawdd na diberygl oedd i ni mor ddisÿfyd ymwrthod â hwynt. N' ryfygwn ychwaith eu. cystadlù gyda ÿ rhai a arferir yn awr, a Hai uefyd yr ymrysonwn ddäed ac iawned ynt ynddynt eu hunain. Ond yn unig os eu hamddiflyn hwynt, a'n rhyddid, rhag y Rhufeimaid, y Saeson, a'r Llychlynigon dros gynifer o gantoedd oflynyddóedd, ac yn ddiweddaf yn erbyn y Normaniaid; tra yr hònasant ddim iawn ond y cleddyf,afeddyUwyd yn gyfiawn ac anrhydeddus ; nyni a ryfygwn na bydd yn aumharchus y pryd hyn ; ac y bydd i'r hoH nodau o wrthryfeloedd a thwyll, pa rai a chwenychai ein enllibwyr fwrw arnom, ddisgyn arbawb arallyn hytrach nag ar y rhai a ymladdasant dros gymaint nifer o flynyddoedd, ac yn erbyn y fath amrafaelion genhedloedd er ein cyf- iawn ddiogelwch ; wiried yw hyn hef- yd, mal y mae ein hanesion goraf yn dangos, niai ganddoin ni yn unig y cadwyd y grefydd Gristionogol, dros lawer o flynyddoedd, trayrydoedd y Saeson (gan eu bod yn angrhed) un ai yn ymgyrchu, ai yn meddiann y wlad hon. Teilynged, gan hyny, i'ch Uchelder synied ein gweithredoedd, tra y gwnaethom ond y cyfryw ddyl- edswydd a wnai eich Uchelder yr awi hon w eiholl ddeiliaid, ar y fath achos ; o herwydd os gwna neb rhagllaw or- mesu y wlad hon, gwyddom yn dda na chwenycha eich Uchelder i ni ym- ddwyn mewn modd arall. '«Heblaw, oni buasai i'r gormeisiaid gyfarfod à ihywfaint o wrthwynebiad, hwyrach y diystyrasynt wlad, na ddygai neb" i'r maes yn perchen digon o wroldeb i ymbleidio am dani; gau