Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

täírtal » Bẃä?&3rtt9»v* Rhif. 47] TACHWEDD, 1830. [Cyf. IV. BYWGRAFFIAD ▼ PARCB. DAVX3 2S.EES, CAERJ.VDD. Coffadwriaeth y cyfiawn sydd fendigediy.' PAN gymmerodd y diweddar Barch. Morgan Griffiths ofal bugeiliawl eg- Iwys Hengoed, swydd Forganwg, yr oedd yn mysg ei baelodau ddyn teilwngiawn, o'r enw Rees Dtwid; Cristiou gwir dduwiol, gweithgar, a gwybodus, yn selog dros drefn dda, duwioldeb ymarferol, ac ym- drechgar i gynnal dysgyblaeth efengylaidd yn mysg ei gyd-aelodan.—Ffermwr cyf- rifol oedd Mr. D. ac yn cael ei barchu, fel y gellid dysgwyl, gan y rhai mwyaf rhin- weddol yn ei gymmydogaeth. Bu ofalus i ddwyn ei hiliogaeth i fynu yn addysg ac athrawiaeth yr Arglwydd ; ac ymddengys na bu ei lafur tuag attynt yn ofer. Y rhan amlaf o honynt, os nid i gyd, a ddaeth- ant yn Gristionogion diffuant a difrifol, ac yn aelodau o'r eglwys i ba un y perthynai eu tad duwiol. Gwrthddrych y cofíant hwn oedd un o blant y dywededig Rees David. Dangos- odd yn foreu awydd atn ddysgeidiacth, yr hyn yn ddcdwydd a gefnogwyd gau ei dad. Yn ffodiog iddo ef, yr oedd yr amser hwnw atlirofa dra chyfrifel yn y wlad hòno, nid yn mhell o drigfan ei dad, lle y gallesid cael yr addysg goren heb lawer o draul,—lle dygwyd i fynu blant rhai o'r teuluoedd mwyaf—a lle gorphenodd Haŵer o wŷr ctodfawr ac ysgoleigion rhagorol eu dysgeidiaeth. Yr oedd yr athrofa hou yu cael ei chadw mewn fferm-dý a elwid JSrynUywarch, yn Morganwg. Y prif ath- raw neu feistr oedd Samuel Jones, A. C. yr hwn a fwriwyd alian gan Weithred yr Unffurfíad o ficerdý Llangynwyd, yn y gymmydogaeth hòno, a'i yrru i fysg yr Angbydffurfwyr; yr hwu liefyd oedd wedi Cyf. IV. bod yn Aelod o gymdeithas Coleg Iesu yn Rhydychen. Cytunir yn gyftredin ei fod yn ysgolâig rhagorol, ac y mae yn dra thebygol mai ei ysgol ef oedd un o'r rhai goreu yr amser hyny o fewn y Dywysog- aeth. Dywedir i David Rees gael ei eni yn 168â. Pa bryd y danfonwyd ef i Bryn- Uywarch nid yw wybodos, na chwaith pa hyd y parhäodd yno, Mae yn debygol iddo aros yn yr atbrofa hòno hyd farwol- aeth ei hybarch athraw, yr hyn a ddyg- wyddodd, yn ol Calamy, yn 1697. Pa fodd bynag yr oedd hyny, gallwn feddwl, wrth ystyried ei dalentau a'i syched am wybodaeth, fod yn rhaid fod David Rees, yn yr amser y gadawodd Brynliywarch, wedi ei sylfaeniyn dda mewn dysgeidiacth awdurol ac ysgolaidd. Am rai blynyddau wedi iddo adael yr athrofa hòno, ni ddy- wedir wrthym pa fodd y defnyddiai ei am- ser. Mae yn debygol y gallai yr am6er hwnw ganlyn ei lyfyriadau gartref oreu ag y gallai, oblegid nid oes gènym hanes iddo gael ei anfon i uu rhyw ysgol arall. Dywed- ir iddo wneud proffesiad cyhoedd o gref- ydd pan oedd yn ieuangc, ac uno â'r eg- iwys o ba un yr oedd ei riaint duwiol- frydig yn aelodau. Nid yw yr amser y cymmerodd hyny le yn holìol wybodus, ond meddylir ei fod oddeutu yr amser y dechreuodd Morgan Griffiths ei weinid- ogaeth yno; felly, gellir ei ystyried ef yn niysg blaenffrwyth ei lafur, a chynnydd canlynol yr eglwys hòno. Ei dymher hyn- ìiws, ei gymmeriad rhagorol, ei ddeall ëang, a'i gyrhaeddiadau anghyffredinol, yn íuau a dynasantsylw a pliarch ei wein- 41