Welsh Journals

€St*irt n î$fẃs?&&fcî»t% Rhif. 15.] MAWRTH, 1828. [Cyf. II. BTWO'R.AFFI.&D Y DIWEDDAR MR. SAMUEL MORGAN, Aehdo Eglwys y Bedyddwyr, yn Llanwenarth. -»»«@e<w- TESTUN y Cofiant hwn a adnaby- ddid yn fwyaf cyffredinol, wrth yr enw Sami Sion, nid o un dirmyg arno, na dymuniad i'w ddifenwi, eithr o hen arferiad ag oedd, hyd yn ddiweddar, yn aml iawn yn mhlith y Cymry ; sef rîioddi enw blaenaf y tad, yn gyfenw i'r niab. Mae ychydig o weddillion yr arferiad hwn yn ffýnu yn awr, yn bendifaddeu yn mysg trigolion Elaen- au Gwent, ac mae yr anghysondeb yma wedi troi allan yn ddyryswch mawr i rai, mewn llysoedd barn, yn ein gwlad ni, pan y byddent yn olrhain allan eu titl, i brofi eu hawl i etifeddu meddiannau ag a fyddent yn dyfod yn gyfiawn iddynt. Ganwyd Samuel Morgan, Gorph. 14eg, 1747, yn Hirgarn, yn mhJwyf Llangynydr, yn swydd Frycheiniog, o rieni eyfrifol yn yr ardal lle yr oeddent yn trigo, fel Tyddynwyr bychaiu, Yr oedd efe yn nai, sef mab brawd i'r hy- barch Thomas Edwards,* pedwerydd gweinidog eglwys Llanwenarth; amyr hwn y sonir yn anrhydeddus yn Hanes y Bedyddwyr: gwel tudal. 189 a 190. Treuliodd ci ieuenctyd yn anystyriol o'i gyflwr, fel bod cyfrifol gerbron Duw, hyd nes oedd tua deugain mlwydd oed, ond byddai yn myned ar * Dyma un anghraifft o'r anghysondeb a nndir uchod. Enw y iaid otdd Siou Edward Morgan, a gclwid un mab yn Thomas Ed- wards, a'r llall, seftad Sami Sion, yn Sion Edward Morgan. Samuel Edwards yw testm y Cofiant hwn ar lawr yn Llyfr yr ng- Iwys yn Llanwenarth. Canfyddir wrth hyn yma, nad oedd ganddynt un reol safudwy i gidtc eu cyfenwau yngysion. Cyf. II. droion i wrando pregethwyr i addoldý yr Anymddioynwyr, yn Llangattwg; ao ar ryw dro, cafodd yr hjn ag oedd yn ei glywed argrâff ddofn ar ei fe- ddwl. Amlygodd hyny i rai o'r aelodau, ac nid oedodd nemawr o amser hyd nes rhoddi ci hun yn aelod o'r gymdeithas yn y Jle uchod. Ond eíto yroedd (ya ol ci ejriau ei hun) fel un heb ei ddwyn i wir orphwysdra. Aeth ar un dydd Sabbath i wrando i Dý Cwrdd Llan- weuarth, am y tro cyntaf yn ei fywyd, Ue y pregethodd y Parch. James Lew- is, oddiar yr adnodau canlynol,—" Acr y mae yn Jerusaleiu, wrth farchnad y defaid, lyn a elwir yn Hebraeg, Be- thesda, ag iddo bum porth : Yn y rhai y gorweddai Iliaws mawr o rai cleilìon, deillion, dollion, gwywedigion, yn dysgwyl am gynhyríiad y dwfr. Canys angel oedd ar amserau yn disgyn i'r llyn, ac yn cynhyrfu y dwfr : yna yr hwn a elai i mewn yn gyntaf ar ol cynhyrfu y dwfr, a ài yn iach o ba glefyd bynag a fyddai arno." (Ioan5. 2. 3, 4.); ac yn ebrwydd wedi i'r pre- gethwr ddarllen eidestun, gwaeddodd Sami Sion allan, " Myfi yto un o'r cleijion;" yna týnodd sylw yr holl gynnulleidfa, a sỳnu a wnaethant yn ddirfawr ei glywed. Ond os hwn oedd y tro cyntaf iddo roddi allan ei lais, nid y tro diweddaf oedd, eithr parhaodd felly dros ystod ei fysvyd, fel gwrandawr bywiog ; ie, uno'rrhai bywioccaf yn nhywysogaeth Cymru, í'el ag y nodir etto rhagllaw. Mewn ychydig ddyddiau gwyncb- odd ar yr Eglwys; gwhaeth broffes í>