Welsh Journals

«RJBAI* Y V£DYBDW¥B» Rhif. 110.] CHWEFROR, 1836. [Cyf. X, C Y R U S. Mr. Golyomm), Er ys rhaì misoedd a aethant heibio gwelais ar amlen y Crhal fod rhai o'ch darllenwyr yn chwennych gweled ycliwaneg o hanes codiad y gwr enwog liwnw, Cyrus, wedi yr hyn a ymddangos- odd yn y Gheal am lonawr, 1834: am hyny tybiais yn ddyledswydd arnaf eu gwasanaethu, l'el y gailwyf, yn ol rÿ addewidé Wedi i Ragluniaeth gadw ei fywyd i Cyrus yn ei fabatulod, fel y nodwyd o'r blaen, cafodd ei fagu yn auwyl gan Mith- radates, bugail y brenin, aCyno ei wraig. Pan oedd y bachgen o gylch deng mlwydd oed, dygwyddodd amgylchiad trwy yr hwn yr amlygwyd ef. Fel yr oedd efe yn chwareu gyda phlant y pentref, gerllaw yr hwn yr oedd y bu- gail yn byw, darfn iddo ef a'i gyfoedion esgus ffurfio llywodraeth, gan ethol Cyrus bach i fod yn frenin arnynt. Yna efe a ddechrenai lywodraethu, gan osod rhai ar Waith i adeiladu iddo balas bychan, eraill i fod yn wyl-filwyr ei berson, ac un i fod yn brif-olygwr iddo; rhoddai t un arall yr aurhydedd o fod yn genadwr, i gario ei genadiaethau i eraill, ac felly y trefnai bob un o'r plant oeddent, esgus, dan ei lywodraeth ateu gwahanol alwedigaethau. Wedi trefnu pethan fel y nodwyd gan blant y pentref, er mwyn difyru eu hun- »•«, a Chyrus yn esgus brenin yn eu plith, cyn gorphen eu chwareuaeth, fe ddarfu i un o'r bechgyn, yr hwn oedd fab i Artem- bares, Mediad o fonedd, wrthod ufudd- hau i ryw orchymyn a roddodd y brenin Cyf. X. bach, Cyrus, yr hwn a barodd i'r lleill gymmeryd y troseddwr i fynu, ac a'i fflangellodd ef yn llym am eianufudd-dod. Yna, mor gynted ag y cafodd y llan«;c ei ryddid, ynilawn o yniddial ain y dtiniaeth arw a gawsai, a ddychwelodd i'r ddinas, a chyda dagrau achwynodd wrth ei dad y cam a gawsai gan fab bugail Astyages. Yna aeth Artembares,wedi ei lenwi olid, gyda'i fab gerbrony breniu Astyages, gan ddwyn ei achwyniad am ycam anoddefol a gawsai ei blentyn ef gan fab y bugail; gan ddywedyd, O Frenin ! fel hyn yr archollwyd ni gan eich caethyn, mab eich bugail; achydadywedyd efeaddangosodd iddo ysgwyddau clwyfus ei fachgen. Astyages, wedi clywed a gweled hyn, gyda hwriad i ddial y cam, a ddanfonodd yn ddioed am y bugail a'i fab, ac wedi en dy- fod ger ei fron, gan ddal ei olwg ar Cyrus, efeaddywedodd, Addarfui ti, a thithau ond mab i'r caethwas hwn, ryfygu mor gywilyddus a thrin mor erwin a hyn fab un o'r dynion blaenaf yn fy ffafr i ?■ i'rhyn yr atebodd Cyrns, O Syre, fe ddarfu i miyn wir ei drin ef felly, ond gwnaethum hyny gyda chyfiawnder, canys fe ddarfu i fechgyn y pentref, ymhtith y cyfryw yr oedd ef yn nn, yn eu chwarenaeth, fy newis i fod yn frenin arnynt, gan fy ngolyguycymmhwysaf yn eu plithi lenwi y sefyllfa ltòno. Ya ganlynol, fe ddarfu i'r Ileill oll ymostwng, gan nfuddhau i'm gorchymynion, ond ni fynai hwn ufudd- hau, ond diystyrai fy ewyllys, ac am hyny y cafodd ei geryddu. Ac yn awr os wyf enog o fai yn y mater hwn, wele fi