Welsh Journals

Y GEINIOGWERTH'. Hynafiaethau Assyriaidd. DARGANFYDDIADATT PWYSIG, GAN COLOIÍEL RAWLINSON. Y mae llawer yrawelydd i'r seiler yn y British Museum, lle y maeyrhynafiaethauoNinifeh, a anfonwyd adref yn ddi- weddar gan ein eydwladwr diflin, Henry Austin Layard, wedi rhyfeddu wrth weled y llun mawreddus o frenin yn cyflawni gweithrcd o addoliad crefyddol. Y mae yn nod- edig rhagor y lleill, nid yn unig o herwydd argrychiadau cy wrain a manwl ei farf a'i wallt, ac addurniadau costus ei wisgoedd, ond hefyd trwy y gwahaniaeth yn ei benwisg, yr hon sydd fath o feitr, neu dalaith, gyd â'r ffunen yn hong- ian i lawr ei ysgwyddau; cydiad y corynrwy (diadem), yr arwydd syml oad cyffredinol hòno odeyrnoledd, aarferwyd wedi hyny gan yr ymherawdwyr Rhufeinaidd ; y " traed o bridd," yn yr un ddelw liòno yr oedd Nebuchodonoser " yn ben o aur " iddi. Y mae y prif-ystafellydd (Rab-saris, 2 Bren. xviii. 17), yr hwn a hynodir drwy ei ên lyfn ddi- flew, ac yn rhai aragylchiadau, y mae ei brif ddrulliad (Rab-sacehj) yn ei osgordd, gyda swyddogion eraill, yn y fanhon, a manaueraill, lle yr arlunir ef. Ond y mae rhyw- beth yn ngwedd y brenin ei hunan yn ddigon i ddenu syll- iad pob llygad, ac i hoelio y sylw arno, hyd yn nod tra y mae uhigoliaeth y dyn yn cael ei golli yn nghysgodion a niv/l tywyllni hanesyddiaeth, a thra y mae yn ymddangos i feddu dim mwy o hanfodoledd na'r darluniau o anghenfilod asgellog sydd mor liosog ar y cof-feini hyn. Gadawyd y gwaith i Colonel Rawlinson i daflu cyflawnoleuniymchwil- iad diweddar ar y ceifiad dyddorol hwn, ac i hysbysu y ffaith i ni—yr hyn y mae wedi ei wneuthur ar y tystiol- aethau mwyaf anwadadwy—fod hwn yn ddelwedd bywiog o Senacherib falch, " y brenin mawr, brenin Àssyria." Y rhai yna ydynt y gwefusau a roddasant i Rab-Saceh y genad ymffrostfawr at Hezeciah, " Maeduwiau Harmath ac Arpad? Mae duwiau Sepharfaim, Hena, ac Ifah? A achubasant hwy Samaria o'm Uaw i ? Pwy sydd ymhlith holl dduwiau