Welsh Journals

©(DlLIBlffÄID OTHflBHT» Ofnwch Dduw. Anrhydeddivch y Brenin, RHIF. LXV. MAWRTH 1824. LLYFRIIL Byr-hanes am y ddiwewjab enwogFardd, Hynafiaethydd, &ç. Mr. Lewis Morris o Fon. YN mhlith yr enwogion.o bariîad Cymröaidd, ac o athrylithfawr gynneddfau, nid oes haiacb o ddyn yn fwy teilwng o gael ei restru na 'r diweddar hyglod Mr. Lewjs Morris. A chan ein bod eisoes wedi cof-nodiannu auiryw o rai a ennillasant iddynt eu hunain dderchafiaeth a bri drwy ymar- feriad diwyd ac egni'ol o'u greddf- dueddiadau cynenid ; hyderwn na feiir arnom am ychwanegu atynt íyr-gofiant am y gwr crybwylledig, er fod y cyfl'elyb wcdi ymddangos mewn argraff yn flaenorol, eitbr niewn llyŵau anghynnefin i lawer, fe aliai, o ddarlienwyr ein Cylch grawn, ac o'r plegid, yn lled an- hysbys i'r cyffredinolrwydd odrig- olion y Uywvsogaeth. Genedigaethle Mr. Lewis Mor- ris, rnor belled ag yr ydys yn gallu casglu, ydoedd man a elwir Tydd- yn Melys, yu mhlwyf Llanfihangel Tre 'r Bcirdd, yu swydd Fôn. Mynega Cof-lyfr Ëgìwys y Plwyf hwnw mai a'r y I2ed dydd o Fawrth, 1702 y'i ganwyd ef. Mab bynaf ydoedd i Morris ap Rbisiart Morris, yr hwn wrth ei gelfyddyd ydoedd Gylch lestrwr (Cooper). Bnw ei fam ydoedd Margaret, sef merch i Forris Owen o Fodafon y Glyn, yn y plwyf a enwyd ; a bi a fu faiw y lOed dydd o Fedi 1752, yn y S2in o'i boedran, Dywedir i'w dad yn ei ddyddiau diweddaf adael ei gelfyddyd, a tbroi yn ŷd-fasnachwr, a'i fyncd i fyw i Bentref £irian«ll yn mhlwyf Tx Penrhos Llugwy, yn Môn. Bu iddo bedwar o feibion, y rhai a elwidi Wiliam, Richard, John, a Lewis ; ac un ferch yr hon aelwid Margaret. Nid yw yn ymddangos fod eu tad mewn amgylchiadau i allu i hoi i'w blant hyn mor llawer o fanteision riysgeidiaetb, dim amgen na 'r hyn a geffid yn mân ysgolion y wlad yn gyffredinol; er hyn i •;yd, mae'n beth hynod, hwy a ddaethant oll i fod yn bobl enwog mewn dysgeidiaeth, gwybodaetb, defnyddioldeb, a chymmeriad! Ac oddiar y cyfrif yma, barnwn nad annymunol fyddai rhoddi yma fyr-hysbysiad am bob un, cyn dyfod o honom i roddi haues man- ylach am yr un oedd genym yn fwyaf neiilduol mewn goíwg wrth gycbwyn y cofíant bwn. Bu farw John pan nad oedd etto önd 34 oed. Bemid mai hwn oedd y gloywaf ei gynneddfau o'r brodyr. Ý sefyllfa yr ydoedd ynddi pan fu farw oedd Is-lyw (Mate) ar fwrdd y Uong filwrol a elwid Torbay, ]>an ar ryfelgyrcb yn erbyn Carthagena, yn yfiwydd- yn 1740. Mr. Wiliam Morris, drwy gyf- ryngaeth ei frawd Lewis, a gafodd sefyllfa o ymddiried dan y Llywod- raetb, sef Cyfarchwyüwr y Cyll- idau, a Chasglydd toll yr Halen, yn Nhref Caergybi Yno, y mae yn debygol, y treuliodd y rhan fwyaf o'i fywyd, ac y gorphenodd ei yrfa. Yr oedd atbrylitb y brawd yma yn grya helaeth hefyd,