Welsh Journals

Ofnwch Dduw. Anrhydeddwch y fìrenm. ■■ , saì. , ,' . '■ i ■ ' ' a i RHIF. XXIII. MEDI 1820. LLYFR I. Cenllysg. NiDywcenllysgddlm ond defnyn- au o wlaw wedí rhewi yngbyd 'yn yr awyr; ac yn dyfod i lawr yn gyfrgrwn, yn hir grwn, neu yn onglog. Os yw v"n rhyfedd gan ryw rai fod tarth vn rhewi yn yr awyr,ynamsery tymmorau twymn- af yn y fiwyddyn, nÿlent ysiyiifd ei bod yn oer erwin yn entrych yr awyr, hyd yn nod pan fydd y tywydd wresocaf. Pa amgen, pa foddygallai myhyddoedd uchel fod yn orchuddig gan eira drwy gydol heul-des haf ? Y mae mor osred arbenau mynyddoedd uchel-grib yn mbarthau poethaf yr America, íel y byddai dyn mewn pergyl o rynu ped anturiai ddrin^o i'w copâau dyrchafedig; a ni a gaem eira ganol yr haf, oni bae iddo doddi wrth ddysgyn, cyn iddo gyr- haedd y ddaear. Pan yr ymuno y gronynau eirá, riiae'í" defnynau y.n dechreu rhewi ynghyd , äc megys y maent wrth ddyfod i lawr yn pasio morgyflymdrwyawyr-bartb- au cynhesach, y maent yn cwbl rewi cyn i'r tymherusrwydd effeith- io arnynt. Ond i'r gwrthwyneb, fe allid meddwl y lleihâi yr oerni yn-pl fel y bydda'i yn myned drwy awyr cynhesacb,- eithrmegys yn ygau- af;: pan y cymme.rer dwfr oer oddi allan, ac y dyger i ystafell gynhes, efe a rewa yn iâ ; yr hyn nis gwnai pe ei cymmerid i ystafell oer. Felly yn gymhwys y mae am y cenllysg. Pan symuder sylweddau oerion yn ddisymwth i le cynhes, mae eu hoerder yn chwanegu cymmaint, •fel y maent yn cael eu troi yn iâ. Y mae 'r grónynau heilltion sydd yn wasgaredig ar hyd yr awyf- gylch yn peri yr effaith yma : gan •hyny na ryfeddwn weled tyrnhestl- oedd heb genllysg; canys i beri cenllysg, y mae yn anghenrheidiol fod rhyw gymmaint o dartb hàllt i wnëyd i'r defnynau dwfr rewi yn gyht. Er fod cenllysg yn dysgyn fynychaf yn yr haf, *?tto y nìaent yn dygwydd mewn tymmorau ereîll hefyd ; oblegid gan fod rarth hallt yn bod yn mbob tymmor ò'r" flwyddyn, fe ddich'on fod cerilíysg yn y gauaf, gwanwyn, a'i cyri^ hauaf yn gystaì ag yn yr haf. • Nid yw maint a llun cenllysp yr unrhyw bob amser : weithiau maent yn geuol, weithiau yn gryn- ion, weithiau yn hanner-grynjon, weithiau yn bigfeinion, ac weitbiau yn onglog; yn gyffredin y maent o faint gwn-belí fshotsj, erỳbydd* ant weithiauýn llawer mwy; Gellir prîodoli y gwahafliaeth hwn yri eu Ilun a'umaintioli iamrywachosîòn; megys gwynt tymbestlog, &c.- Ee ddichon i un o'r cenllysgwrth syrtli- io gyfarfod â sylweddau ereill ac ymuno âhwynt, ac feìly i'w maint-