Welsh Journals

GOLEÜÄD CYMRU. Ofnurch Ddtm. Anrhydeddwch y Brerrìn* — .....———■ | n i i i i i i———J—ügýgýBgý. Rhif. lxxxiii.] MEDI 1825. fLtYFR iir. HANES Y BIBL. (Parhâd tu dafen 172.) i/tfR ddinystriad Jerusalem, ac o herwydd y trallodau tryrwion- a ddaethant ar yr luddewon yn gan- Iynol i hyny, gwasgarwyd hwynt, fh moreu 'r oes Gristionogol, i amrywiol wledydd, a bwy a ym- gymmysgasant â chenedloedd ac ieithoedd gwabanol iawn i'r eidd- ynt eo honain; ac fdly gorfu iddynt arferyd tafodiaith y bobl y trigent yn eu plith ; a thrwy hyny esgeulusasant yr Hebraeg i'r fath raddau nes- bod yn fwy dewisol ganddynt arferyd Groeg yn ngwas- anaeth eu Synagogau. Eithr yn nbey/nasiad yr Ýmerawdwr Just- inian, yn y fl. 552, cyfododd ym- rafael ynghyleh y marer hwn.— Haerai rhai y dyíid darllen y Gyf- raith mewn iaith a ddeallid gan y bobl, o ba rai yr oedd llawer yn anghyfarwydd' yn Hebraeg yr Ys- grythyr. Ereill a hónent fbd yr îftith yn mba un yr ysgrifenwyd y gyfraith gyntaf yn gussegredig, ac ara byny na ddylid darllen yt Ys>- grythyrau mewn un iaith arall Yr ymrafael a fwriwyd i'w bender- fynu gan ÿr Ymerawdwr, yr hwn a" orchymynodd a'r fod i*r Ys- grythyrau'gael eu darllen yn mhób talaeth ynei biaitb biiodolei hun, j>a un bynag ai Hebraeg, Groeg, aî Lladin, ai arall a fyddai. O'r cyfieitbiadau Groeg, cyrflmerôdì wyai, ub y ÈX3Í, er na wabarddai arferyd rhai ereill. Gwaharddai yí* arferiad ©'r Misbna, neu 'r AU Argraffiad, fel y'i gelwid, a-m nad oedd yn pertbyn i gorpbyr Ysgrythyr, nac wedi cael eî. draddodi drwy ddwylaw 'r Proph- wydi, eithr yn unig o ddyfais dynion, heb ddini dwyfoldeb yn- ddo, ac yn sôn am aclim ond y ddaear. A rhag i'r drchipherac- itiaid, neu wyr awdurdodol ymysgt yr ludijewon, lesteirio dyben y. gorchymyn hwn, cyhoeddodd yr Ymerawdwr gospedigaetb«u cor- phorol yn erbyn yr üffeiriaíd neu'r Rabhiod, y rbai drwy anatbema-u neu geryddon a ymdrechent i ludd- ias y bohl rhag darÜen yr Ys- grytbyrau.* Y ddadl yma o bertbvnas i'r iaith yn mha un y dylid darllen y. Gyfraith yn y Synagogau, a ach» lysurwyd drwy ddadíetron rhwng y Cristionogion a'r Iuddewon. Ỳ Cristionogion a wasgent ar yr luddewon â rhesyniau wedi eu codi o'r Propbwydoliaethau am y Messiah; yr byn a barodd i'r Rabbíod, rhag ofn y canlyniad, wahardd i'r ysgrythyrau gael eu darllen mewn un rbyw iaith ond yr Hebraeg. Lle gwelwn fod y gwirionedd yn caru ei cbwilio, ac yn buffi *r goleuni j eitbr bod cyf- eiliornadau yn ofni eu chwilio, ac am lechu yn y tywyllwch.f Pa * Gothofredi Corpus Juris Cîvili» Nové). 146. tom. 2. p 580, fol. f Basnage's History of the Jews, B. 3; crr.ŵ 170. fd.—Bamage, Htstoire de 1* EgŴŵ Lftr. 9. C, 3, T«n. h p. 464. foL ÂA