Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Cfetfos ẅ îlä&î 8EF CYHOEDDIAD PYTHEFNOSOL AT WASANAETH CREFYDD, LLENYDDIAETH, AC ADDYSG. Cyhoeddedîg' er Coffadwriaeth am y Parchedig Thomas Charles, o'r Bala. Cyf. L—Rhif. 8,] DYDD SADWRN, EBRILL 9, 1859. [Pris Un Geiniog. Y Parehedîg John Charles, Gwalcbmai.—Pennod I.. 113 Bad Newid y DiaBoniaíd yn Angenrheidiol,........ 115 Nodiadau Ysgrythyrol.......................... 117 Ymweliad â ChyfailJ............................ 117 Deng Noswaith yn y "Black Lion."—Yr Ail Nos- waith....................................... 119 Y Wasg...................................... 120 Damnieg...................................... 120 John Bright, Ysw., A.S.,....................... 121 Pethau Cyffi edin............................... 123 Marwolaeth fy Nghyfaill.......... ............ 123 YstoriWir.................................... 124 IJwoh Aur.................................... 124 Gemai; a Difyrion.............................. 125 Newyddion Egl wysig........................... 126 YrYsgol Sabbothol.........,................... 126 YrYsgol..................................... 126 Cymeradwyaethau i 'Charles o'r Bala.'............ 126 Pennody G.ilygydd............................ 127 ~y pärchëdYg^john'charles, gwalöhmai. «■ENNOP I. Y mae gwrthddrych y sylwadau hyn, fel y gŵyr y nifer hiosocaf o'n darllenwyr, wedi éi rifo, er's tro bellach, yn mhliíh y meirw ; ond er ei fod wedi marw, y mae yn llefaru eto,—er fod ei gorff yn y bedd, a'i enaid yn y nefoedd, y mae ei esiampl yn fyw yn ein plith, ac yn wir deilwng o gael ei dylyn. Nid oedd John Charles wedi cyrhaedd cymaint o gyhoeddus- rwydd a Uuaws o'i frodyr yn y weinidogaeth: ni chafodd gyniaint o íantais i hyny a llawer, ac nid ydoedd mor ysog ag ambell un, íe ddichpn, am wneyd defhydd o gyfleusderau felly. Rhedodd yrfa ei fywyd i ben heb wneyd Hawer o drwst. Yr oedd yn hyn yn debyg i'w Ragfiaenor mawr, —" Ni waeddai, ac ni ddyrchafai, ac ni pharai glywed ei lef yn yr' heol." Ni ddyrchafwyd John Charles i oriel y pregethwyr; ni welsom ar amlen y (Drysorfa,' nac mewn unrhyw gy- hoeddiad arall, na newyddiadur, hysbysiad am ddarlun hardd o hono. Ni arferai fynychu y cymanfaoedd blyneddol a chwarterol a gynnelid yma a thraw. yn y Dywysogaeth; ond na fedd- yliéd neb oherwydd hyny mai dynyn cyffredin a digyfrif ydoedd. Pe buasai un o'n darllen- wyr, sydd yn ddyeithr i John Çharles, yn dygwydd bod' ýn un o gapelau Mon^ Sabboth ý byddai efe yn pregethu yno, caẁsái ei argy- hogfldi i'r gwrthwyneb, wrth weled y tyrfaoedd fyddent yn cyrchu i'w wrando. Os bydd pre- gethwr yn boblogaidd yn ei wlad ei hun,—os bydd yn parhau yn boblogaidd, ac os bydd yn boblogaidd gyda'r gwahanol ddosbeirth sydd yn gwneyd i fyny y cynnulleidfaoedd, y mae hyny yn siarad yn uchel am dano. Gwelsom adeg, er nad ydym ond ieuanc, pan y byddai cyhoeddi gwr dyeithr, neu hwn a hwn o'r Deheudir, i fod yn pregethu yn sicr o dynu yr amaethwr a'r llafurwr, y masnachwr a'r gweithiwr yn nghyd, nes llenwi yr addoldy. Yr oedd rliywbeíli tebyg i hud yn y geiriau dyeithr a Deheudir ag oedd yn sugno y bobl o bob twll at eu gilydd. Nid oedd waeth ganddynt pwy, na pha fàth, ond eu bod yn ddyeithr. Y mae y swyn yna, ysyw- aeth, wedi darfod erbyn hyn : ar yi* un pryd, byddwn yn cofio, gyda matìi o hiraeth prudd- glwyfus, fel yr oedd yr Israeliaid yn yr anial- wch am bysgod, cucumerau, pompiynau, cenin, winwyn, a garlleg yr Aipht, er eu bod yn cael ymborthi ar fara angelion; felly y byddwp ninau, er yn yr adeg uchelfreintiol hon ar eiii gwlad, am y pryd y byddem yn rhedeg i gyfar- fod'y dyeithriaicí, yn llawenychu wrth weléd eu dyfodiad oddidraw—yn dylyn yn ysgafndroed ac ysgafn-galon eu tuth bwyllus ac efengylaidd, gan eu rhyfeddu a'u mawrygu o wadn y troed hyd goryn y pen,—y fantell gwmpasog, ỳ gwddf-gadach mawr, y jportmanteau, a'r over- alls; ond darfu. Deafled y darllenydd, fodd bynag, mai nid poblogrwydd y dyeithrddyn ydoedd yr eiddo John Charles, oblegid o fewn i furiau dyfiilyd Mon y cyfyngodd efe ei lafur gweinidogaethol bron yn hollol; ac yr oedd yn boblogaidd yno. Y mae poblogrwydd rhai hefyd o fyr barhâd'; dygwydda felly yn Lloegr yn fynych, ac weith- iau yn Nghymru. Mawr yw y cyffro a wneir ganddynt ac am danynt am dyrnmor, ond dar- fydda. Gwelodd amryw o'n darÜenwýr J fire- worhs—y tân yn cael ei luchio i fyny i'r entrych yn bob Iliw a Uun, nes synu yr edrychwyr, a thaflu sêr y nen am yspaid i'r cysgod; ond yn y man bydd yr adnoddioh yn darfod, a'r defh- yddiau llosgedig yn cael eü treulio allan, a dyna'r sport drosodd; ond, ar ol i'r holl helynt fawr fyned heibio, y maesêr'Duw yn goleuo yn y dystawrwydd mor glir a siriol ag erioed; feíly