Welsh Journals

dfijomc! p ÄriM bobl LLYFRAU GENESIS, RIF amcan Moses yn y pum' llyfr a ysgrifenodd oedd rhoddi hanes neillduad cenedl Israel i fod yn Arglwydd. Yn yr hanes hwn y deddfau, seremoniau, a'r defodau ceir y drwy y rhai yr oedd Duw yn eu llywodr- aethu, ac yn ei ddatguddio ei hun iddynt. Ond cyn rhoddi hanes sefydliad y Duw-lyw- iaeth, yr oedd yn angenrheidiol rhoddi hanes dechreuad y genedl." Fel parotoad i ddeall yr hanes hwn, yr oedd yn rhaid dysgu y darllenydd am berthynas Duw, sefyllfa dyn wrth natur, pa fodd y daeth i'r sefyllfa hono, yr addewid a roddwyd i'n rhieni cyntaf yn Eden, a'r annuwioldeb cyffredinol a barodd i'r Arglwydd ddewis un teulu iddo ei hun o blith holl dylwythau y ddaear. Y mae Llyfr Genesis, gan hyny, yn fath o arweiniad i mewn i'r hanes am sefydliad teyrnas Dduw ymysgyr Israeliaid, eu cysegriad ar íynydd Sinai i fod yn bobl iddo ef mewn cyfamod, ynghyd â'r holl ddefodau a berthynent i'r oruchwyliaeth oedd y pryd hwnw yn dechreu. Wrth ddarllen y llyfr gwelir fod yr awdwr yn cadw yr amcan a nodwyd yn barhaus o flaen ei lygaid. Y syniad cyffredin ydyw fod Moses wedi derbyn cynwys Llyfr Genesis trwy ddat- guddiad neillduol. Mae y syniad hwn " yn groes i bobpeth sydd yn y llyfr,»' medd Dr. Payne Smith. " Mae'n eglur ar ei wyneb niai casgliad ydyw." Gwnaeth Moses ddefnydd helaeth o ysgrifau oedd yn bod cyn ei amser ef. Dygir amryw resymau Y BEIBL. ymlaen i brofi hyn. Un ydyw y gwahaniaeth arddull eglur a welir yn y llyfr. Dengys hyn nas gall fod yn gynyrch un meddwl. " Er engraifft mae Pen. ii. 3—iii. 24, yn hollol wahanol o ran arddull i pen. i. a pen. iv. Drachefn, mae'n eglur mai hen ysgrifau ydyw Pen. xiv. a (yn ol Jahn) Pen. xxiii. wedi eu rhoddi i mewn yn y gwaith heb eu cyfnewid mewn un modd. Mewn gwirion- edd, nid oes dim tebyg i unrhywiaeth arddull hyd nes y deuir at hanes Joseph." Nid ydyw ygolygiad uchod yn y graddau lleiafyn tafiu amheuaeth ar ysbrydoliaeth y llyfr. Os gwnaeth Moses ddefnydd o ryw ysgrifau oedd yn bod cyn ei amser ef, yr oedd dan arweiniad a chyfarwyddyd yr ysbryd pan yn gwneuthur hyny. Yn y llyfr hwn cawn hanes digwyddiadau hynod a phwysig iawn. Mae yn dechreu gyda hanescreadigaeth y nefoedd a'r ddaear. Y ddau wirionedd mawr a ddysgir yn y rhan hon ydyw mai Duwydyw Creawdwr a Llywodraethwr pob peth, ac mai ei amcan oedd darparu argyferanghenionachysuron dyn wrth greu y cwbl a berthyn i'r byd hwn. Mae y fath ddirpariaeth helaeth yn profi fod dyn yn greadur pwysig y-n ngolwg ei Greawdwr. Rhaid cofio mainiddysgu daeareg, naser- yddiaeth, nac un wyddor arall ydyw amcan y Beibl, ond fod iddo ddiben annhraeth- ol uwch. Eto, mae yr hyn addywed mewn iaith boblogaidd yn hollol unol â dargan - fyddiadau athronwyr diweddar. Yn y benod gyntaf yn Llyfr Genesis ni a welwn na chrewyd y byd fel y mae yn awr. Nid