Welsh Journals

BYE-GONES FOR 1891-92. NEW SERIES. VOL. II. NOTES, QUERIES, and REPLIES, on subjects interesting to Wales and the Borders, should be ad¬ dressed to Editor, " Bye-Gones," Caxton Press, Oswestry. Real names and addresses must be given in confidence, and MSS. must be written legibly, on one side of the paper only. JANUAEY 7, 1891. NOTES. THE WALLS OF OSWESTRY.—Pennant (i., p. 322, ed. Rhys) observes that the walls of Oswestry " were begun in the year 1277, or the sixth of Edward I., who granted a murage or toll on the inhabitants of the county, which lasted for six years ; in which time it may be supposed they were completed." Pennant's supposition is erroneous, for the other day I came across an entry on the Patent Rolls of 12 Edw. I. (1284) of a grant to the men of Oswaldestre for twenty years of certain tolls in aid of the repair of the walls of their town. Monyn. MYVYRIAN LETTERS, L—WILLIAM OWAIN TO OWEN JONES.-The following [and first] letter of William Owen, who later on became Dr. W. Owen Pughe, will prove interesting, he being one of the celebrated trio who brought out the " Archaiology of Wales," for which he was out on the present journey collecting materials. The letter needs no comment by me. Reference is made to John Williams, of Llanrwst, and Thomas Jones, of Corwen (who was at the time an excise officer stationed at Llanrhaiadr-yn-Mochnant). Their letters (in their turn) will be found to contain in¬ teresting historical matters in relation to the eis- teddfodau of Wales. Some interest centres in the reference which the writer makes to the two coach catastrophes he experienced, and the travelling inconveniences of the age. T.W.H. Fy Ngwir a'm Hybarch Gyfaill,—Yr wy'n ofnus y meddyliwch fod arna' i wall, gan na dderbyniasoch lythyr cyu dyfodiad hwn i'ch Haw. Mi fum ar y ffordd wyth niwrnod; dechreuad y rhwystr hwn oedd achos i mi gychwyn efo cerbyd Rhydychen, gan fod un Caergybi yn llawn—fewn ac allan—pan ddaeth trwy'r dref honno. Fe droes cerbyd Rhyd- ychen yn bendramwnwgl mewn milltir i'r dre\ Eis o-Rydychen drannoeth efo cerbyd Birmingham, yr non oedd lawn o mewn, felly gorfqd i mi fod oddi VOL. II. (being the 11th from the beginning.] allan ; ac o ry w anffawd f e wnaeth honno yr un cast, a daethom yn un dimchwa blith draphlith i'r mwdran calchaidd ar y ffordd honno; ond yr oedd achos i ni fod yn ddiolchgar na chafodd neb mo'i anafu, ond o'r ychydig lleiaf yn yr un o'r ddeudro. Am danaf fy him ni ddamweiniodd dim. Cyrhaedd- ais yr Amwythig nos Wener, a dyw Sadwrn eis i chwilio y liyfr, "Dafydd Ddu o Hiraddug," ac mi a'i cefais, ac i mae genyf y pryd hyn, a bydd genyf yn Llundain. Yr oedd y gwr lien, yr hwn yw athraw yr ysgol lie mae'r llyfrgell, yn cofio gwr a ddaethai i edrych y llyfrgell, ers talm, "one Prydydd beer." Er i mi fod yn yr Amwythig nos WeDer, nid oeddi mi gyfleustra cerbyd hyd ddyw-Llun, felly gwneia y gorau o'm ffordd ar fy neudroed y borau ddyw- Sul i Groesoswallt; ac oddi yno mewn cerbydyn gweili yr un dydd i Langollen. Yno rois gais o gael golwg ar Jonathan Huws, ond pan ddaethum hyd yw dy nid oedd neb gartref; pan ddychwelais yn ol i dre' Llangollen clywn o bell ryw grasfioeddio, a gyffelybai3 i wylwyr Llundain, ond pan nesheis i'r lie deallais mai cyfarfod y Methodistiaid oedd ffynon y twrf a glywswn : eis i mewn trwy lawn obaith o gyfarfod yr hen fardd; ond yno cefais haues ei fod ar ei gylch clera. Cerddais dranoeth, forau teg, hyd i Gorwen, yno gwelais wraig T. Jones, ond yr oedd ei hun yn Llanrhaiadr [Mochnant]. Daeth y cerbyd hyd i mi yno, ac fe'm dygodd erbyn nos at eich cyfaill John Williams, Llanrwst. Gollyngaia y cerbyd ymlaen, a bum gyd ag ef yn cael eithaf croesaw a mwynder a diddanwch, hyd oni'm dygodd yr ail gerbyd i'r Plas Gwyn. Ail y w hwn ym mhob modd i'r Castell Coch. Wrth hyn a welais o'r casgliad sydd yma nid allaf lai na ryfeddu wrth ddi- wydrwydd leuan. Ac nid oes achos i dybied fod ei lafur yma i gyd, ettoi mae yma gylch pedwar ugain llyfr o'i ysgrifen. Mae yma lawer o foneddigion a phersoniaid y gymydogaeth yn galw, a'r mynychaf ymddiddanion y mae Mr Panton yn ei gynal a hwy y w, ynghylch Cymru, iaith, prydyddiaeth. Yr oedd yma wr gyda mi drwy gorph ddoe o'r un dueddiad, Mr Lewis, o Landdyfnan, yr hwn oedd bur gydnabyddus a Goronwy. Mae yn ddeg-a-thriugain oed, yn bur dew, ond yn rhyfeddol o sionc a chadernid meddyliau ; mor fywiog yn ei siarad ac yn rhoddi allan chwedlau o'r athrawon Gryw a Lladin mor barod a phed fuasai newydd ddyfod o'r ysgol, ac yn canu cerdd Sion Ceiriog—" Like the empty butts that roll"— mor wresog ag yntau. Mae braidd yn rhy f uan i mi allu dwedyd dim ynghylch y casgliad ond a gry- bwyllais. Yr wy'n clywed ambell fardd dieitbr; y mae yma un yn agos, yn ddyn pur gywrain, yr hwn Bydd yn gwybod am hen lyfr yn llawn o waith Rhys