Welsh Journals

Y CYLCHGRAWN. Rhif. XXXVII.] EBMLL, 1854. [Llyfr IV. ENW DA. " Gwell yw enw da nag enaint gwerthfawr." GAN Y PARCH. W. GRIFFITHS, GOWER. Megts y mao cysgod dyn yn y goleuni yn ci ganlyn pa le bynag yr clo, yn dangos y ftürdd y mae yn myned, ac hefyd yn dangos rhyw dcbygolrwydd o'i ddull a'i fesur, felly y mae enw a chymeriad dynion yn cael eu cynyrchu yn anwadadwy ger bron y byd oddiwrtb. eu ffyrdd a'u gweithredocdd. Nid yr hyn a ddywedant, ond yr hyn a wnant sydd yn ysgrifenu eu henwau yn dda neu yn ddrwg ar dafien fawr y byd meddyliol. Er cymaint yw cymysgedd a thwyll y byd— er cymaint yr elyniaeth sydd ynddo yn er- byn daioni, cto, trwy lywodraeth foesol Duw ar gydwybodau dynion, nis gellir symud na newid y terfyn hwn. Mae yn naturiol i pob dyn ddymuno enw da, a hoffi canmol- laeth iddo ei hun, a thrwy hyny i wrando ar wcniaith dynion ffol, ond byth heb gyr- hacdd y nod. "Y mae enw da yn fwy dy- ûiunol na chyfoeth lawcr," ac yn beth i'w ddewis o fiaen pob mwyniant daearol; eto iid ocs ond ychydig o'r rhai sydd yn ei ctiwcnych yn ei gael, oblegid fod y ffordd "'wy ba un y mac yn rhaid ei enill mor gi'oes i'w holl hegwyddorion mewnol hwynt. yyn y gcllir enill cnw da, rhaid bod yn fedd- lanol ar egwyddorion da, a thuedd at wncu- î,"r daioni bob amser, yn mhob amgylchiad. i dyn da, o drysor da y galon, a ddwg allan "cthau da." Pa lc bynag y mae yr cg- «'yddor hon yn llywodracthu mewn dyn, y niac ci gwcithrcdiad yn sicr o cnill iddo cnw a gyda Duw a dynion; megis y mae óOleum yn sicr o ganlyn yr haul, ncu ber- J^gl ganlyn yr enaint gwerthfawr pan "•gonr y blwch sydd yn ei gadw, i'r gwrth- n ■k i!icr * àdyn wncuthur llawer o ddaioni, «> bydd yr cgwyddor a'r dyben yn ddrwg— Cu-Unano1 ncu yn amheus—ni chydna- yadir y daioni a wna yn anrhydedd iddo, tai ^n.^rwytn hunan-cnw, neu hunan-fan- s- A'r hwn a ddyrchafo ci htmf ar bwys gwneuthur daioni, a ostyngir. Mae yn hawdd gwelcd, trwy fanol sylwi, mai hon yw rheol ddigyfnewid rhagluniaeth Duw tuag at ddyn, er fod amser ei chyílawniad weithiau yn hir cyn dyfod i ben. Mae dau ryw enw da y dylai dynion fod yn ofalus am eu cyrhacdd a'u cadw, sef perarogl moesau da, a pherarogl crefydd dda. Gall fod y cyntaf heb yr ail, ond nis gall yr ail fod heb y cyntaf. Mae moesau da yn dyTrchafu dynion i anrhydedd, ac yn deilwng o'u hefelychu; ond y mae duwioldeb yn halen y ddaear, ac yn cysylltu rhinwedd dau fyd a dau fywyâ wrth eu gilydd. Gall y dyn anianol, yr hwn nid yw yn derbyn nac yn gwybod y pethau sydd o Ysbryd Duw, weithredu yr hyn sydd dda a llesiol i ddynion; ac mor bell a hyny fod ei weithred yn gymeradwy: cithr yr hwn sydd yn cyfiawniyr un giccithredoedd oddiarrwymau cariad at Dduw, ac ufudd-dod mabaidd i'w orcbymynion, sydd yn gweithredu oddiar egwyddor uwch, ac yn derbyn anrhydcdd a pharch mwy—"yr hwn y mae ci glod nid o ddynion ond o Dduw." Y mae rhagoriaeth y gweithrediad hwn hefyd yn amlwg i ddynion, yn yr ysbryd hunan-ymwadoí a dyngarol sydd yn gweithredu ynddo yn gryfach a helaethach na dim a welir yn y dyn anianol. Y dyn grasol yw y dyn mwyaf dcfnyddiol i'r byd. Er y dichon fod craill yn fwy defnyddiol mcwn amrywiol fanau a sefyllfaoedd, oblegid cu cyfoeth, eu dylanwad, eu gwybodaeth, &c, eto nid rhagoriaeth natur ar ras ydyw hyny, ond rhagoriacth natur arni ei hunan. re byddai y cyfryw bersonau yn feddianol ar wir dduwioldeb, byddai eu defnyddioldeb yn fwy yn y manau lle y maent, ac nid yn llai. Mae i'r rhai hyn "air da gan bawb, a chan y gwirionedd ci hun." Mae yn wir fod enw da yn wahanol o ran y rhoddiad o hono,