Welsh Journals

Y CYLCHGRAWN. Riiif XIV.] MAI, 1852. [Llyfä II. DYCHYMYGION DYN. " Gan f\vrw dychymygion i lawr, a phob uchder a'r sydd yn ymgodi yn erbyn gwybodaethDuw; a chan gaethiwo pob meddwl i ufudd-dod Crist."—2 Coa. x. 5. Y mae yr apostol yn yr adnodau hyn yn llefaru mewn cywair fílwraidd; y mae yn siarad fel mìlwr, fel gwr o ryfelwr; ac yn wir, rhyfelwr ydoedd, a rhyfelwr i'r pwrpas hefyd—yn ymladd yn rhesi Brenin mawr ybreninoedd oll. Chwi glywsoch son am "y rhyfeloedd santaidd;" hwn yw y rhyfel mwyaf santaidd a fu erioed—rhyfel nid i ddinystrio bywydau dynion, ond i'w hachub—rhyfel yn erhyn pob peth sydd yn ddrwg—rhyfel o blaid pob peth sydd yn dda. Y mae yr apostol yn ymroddi i'r frwydr a'i holl egni; y mae yn taftu tân i wersyll y gelynion, ac yn gwneyd dystryw arswydol yno; nid oes gelyn yn cael diano rhagddo, nid oea un drygioni o un math yn cael ei arbed ganddo: mae pechodau mawrion, cryfion, cewri fel meibion Anac, yn cael eu rhoi i orwedd yn y Uwch, a dynion filoedd ar filoedd yn cael eu hachub byth. Ond heblaw ymladd â gelynion cyhoeddus ac agored, y mae yn rhoddi ambeU ergyd, a hwnw yn un pur effeithiol hefyd, i rai a broffesent eu bod yn gyfeüUon; ni a'i cawn wrth y gorchwyl hwn yn yr adnodau yma. Yr ocdd rhai yn eglwys Corinth yn chwenych bod yn athrawon, a'r bobl yn eu derbyn fel y cyfry w, yn rhoddi gormod o goel o lawer i'r pethau yr oeddynt yn eu dywedyd. Yr oedd y gau athrawon hyn yn proffesu eu bod yn bleidiol i'r efengyl, ond yr oedd y pethau a ddysgid ganddynt, a'u duU cyffredin o fyw ac o ymddwyn, yn fwy o rwystr i'r efengyl nag o ddim araU. Y mae gwir weinidogion yr efengyl wedi cael mwy o boen, y mae yr efengyl ei hunan wedi cael mwy o wir wrth- wynebiadau oddiwrth ryw rai yn proffesu eu bod yn gyfeülion nag oddiwrth bob gelyn agored a chyhoeddus crioed. Fe ddichon gelyn mewn gwisg cyfaiU wneyd i chwi fwy o bocn, a helbul, ac aflwyddiant, a dystryw na satan ei hunan. Yr oedd y gau athrawon hyn, trwy ryw gelwyddau, a hanner celwyddau, a phob dyfais wael, annheg, ac anwireddus o fewn eu cyrhaedd, yn ceisio iselhau cymeriad y müwr da hwn o eiddo Iesu Grist; ao unwaith y byddo cymeriad y pregcthwr wedi ei golli y mac ei ddefnyddioldeb wedi ei goUi, 7 mae ei nerth wedi ei golli; unwaith yr ysbciliwch y pregethwr o'i enw da, nid yw ei brcgethau, pa mor ddoniol a hyawdl bynag y byddont, o hyny aUan yn dda i ddim. Mynai yr athrawon gau i'r Corinthiaid grcdu fod yr apostol a'i frodyr yn rhai oeddynt yn rhodio mcgis yn ol y cnawd. Y mae yr apostol yn cyfaddef eu bod yn rhodio yn y cnawd—fod ganddynt gnawd o'u cwmpas fel dynion eraiU—nad oedd ganddynt un ffordd i weled, i glywcd, i deimlo, i siarad, ond trwy gyfrwng synwyrau a galluoedd corphorol mwy na phobl eraiU—a'u bod mor agored i deimladau corphorol, mor ddarostyngedig i angenion corphorol, ac i beryglon corphorol, a dynion eraill. "Yr ydym ni yn rhodio yn y cnawd," iiae yn wir; ond nid yw ein dyben ni yn milwrio, na'n dull ni o füwrio, yn cael eu dylan-