Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y CYLCHGRAWN. Rhif. XI.] CHWEFROR, 1852. [Llyfr II. Y CEEADUR NEWYDD. " Od ocs ncb yn Nghrist, y mac cfe yn greadur newydd." GAN Y PARCH. W. GRIFFITHS, GOWER> T&m^b y gair crcadur yn arwyddo Creawdwr; a chreadur newydd yn cyfcirio at greadig» acth flacnorol. Nid oes ond un Crcawdwr, sef Duw ; y mae efe yn hòni yr hawl o bob crcad iddo cf ei hun. " Myfi a wncuthum y ddaear, ac a grcais ddyn arni ; myfi, 'ie, fy nwylaw i a estynasant y ttcfocdd, ac a orchymynais ei holl luoedd." Felly hefyd y greadigaeth newydd : "Canys wcle fi yn creu nefoedd newydd, a daear newydd; a'r rhai cyntaf ni chofir, ac ni fcddylir am danynt." Rhan o'r gieadigaeth newydd yw gwaith personol Ysbryd Duw ynci bobl: "Od ocs neb yn Nghrist, y mae efe yn greadur newydd." Y mac y grcadigaeth ncwydd yn cynwys goruchwyliaeth yr efengyl, mewn cydmariaetìi i'r hen oruchwyliaeth, dan y ddcddf gysgodol: "Welc fi yn creu Jerusalem yn orfoledd, a'i phobl yn llawenydd." Y mae rhagoriaeth y naill ar y llall mor fawr, fel y gelwir yr olaf yn nefoedd a daear newtjdd. Y gyntaf ocdd i fesur mawr yn ddaearol, a gwasanaeth cnawdol a gweledig; cithr yr olaf yn ysbrydol ac anweledig: y pethau a welir oeddynt ddim ond dros amser; eithr y pethau ni welir sydd dragywyddol; eto yr oedd cyftèlyb- rwydd a pherthynas rhwng y naill a'r llall. Ond yn bresenol nid am oruchwyliaethau yr ydym yn myned i son, eithr am bersonau wedi eu creu o newydd : "Canys ei waith ef ydym, wedi ein creu yn Nghrist Iesu i weith- rcdoedd da." Y mac rhyw gyffclybrwydd yn y gwaith hwn i'r greadigaeth weledig yn ei gwncuthuriad cyntaf, ac aml gyfeiriad at hyny yn y gwirionedd; megis 2 Cor. iv. 6. "Canys Duw, yr hwn a orchymynodd i'r goleuni lewyrchu allan o dywyllwch, yw yr hwn a lewyrchodd yn ein calonau, i roddi golcuni gwybodaeth gogoniant Duw yn wyneb Iesu Grist." Yr un yw y Crewr yn y ddau ; ac mewn ystyr eang, cyfrredinol, yr un hefyd yw prif ddyben y cread; sef ei ogoniant ei hun. Y mae dyn yn grcadur yn ei gyflwr syrth- iedig; er ei fod wedi colli yn weithredol ddyben ei greadigaeth gyntaf, y mae defnyddiau cyntefig ei gread, mor bclled ag y daetb o law y Creawdwr, yn aros. Y corph a'r enaid, o ran defnyddiau, synwyrau, a galluoedd meddyliol a moesol, ydynt yn aros fel yr oeddynt o'r blaen; eto y mae pob peth yn y cyfnewidiad hwn yn cael ei wneuthur o newydd. " Yr hen bethau a aethant heibio; wele, gwnaethpwyd pob peth yn ncwydd." Mae yma liaws o bethau newyddion yn cael eu creu ar unwaith : Calon newydd, ysbryd newydd, enw ncwydd, tafod newydd, dyn newydd, pob pcth o newydd; ie, a phob peth hefyd yn newydd i'r cyfryw rai. Y mae y gyfraith a'r efengyl mewn awdurdod newydd yn. gweithredu ar y mcddwl; yr holl ordinhadau mcwn ymarferiad newydd; addoli Duw yn waith newydd, a mwynhad newydd ynddo. Y mae llawer o'r rhai hyn wedi ymarfer o'r