Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y BEDYDDIWR RHAaFYH, 1S5S. DEFODAU CLADDEDIGAETHAU YN YSGOTLAND. Yk ydym etto yn cyfarfod â rhyw wedd- illion o'r hen amser gynt, rhyw beth i'n hadgofio o'r hyn a fu, yn cyfeirio at arferion ag ydynt yn awr yn wybodus ond i ychydig iawn o'r genedlaeth bre- senol. Pa mor chwerthinus bynag yr ymddengys rhai o honynt, yr ydym yn anfoddloni'wtrin ynysgafn, neu siarad am danynt gyda dirniyg. Ý mae sant- eiddrwydd yn perthyn i'r hyn a fu, ag sydd yn dwyn perthynas i'r hwn sydd yn gy'lyruedig â choffadwriaeth y meirw, 3'r hwn ni ddylai mewn un modd gaeí ei wawdio neu ei ddirmygu. Yn y papur hwn cawn grybwyll un neu ddaù o hen arferion yr Ysgotiaid mcwn per- thynas i gladdedigaethau eu nieirw, y rhai nad ydynt etto wedi eu llwyr ysgubo yrnaith. Ystyrid gosodiad y corff yn yr arch fel mater o fwy pwys, a gwnaethpwyd hyny gyda mwy o sobrwydd a difrifol- deb yn yr hen amser, nag yn awr. Gwasanaeth crefyddol a ystyrid yn an- hepgorol angenrneidiol. Hyn ydoedd adagoriad ffynnonell galar; ac os nad y cyfle diweddaf ydoedd i roddi'r ffarwel olaf, yr oedd yn tòri cwlwm arall ag oedd yn cysylltu y byw a'r marw â'u gilydd, ac yn gwaìianu yn mhellach y rhai oeddynt mor hoff. Cyn hyn, gellid ystyried y corff fel yn dal ei le yn y cylch teuluaidd. Gellid myned i ystafeìl y marw, ac ymwelcd â'r trancedig pryd y mynid. Yr oedd y corff hefyd yn gorwedd ar le ag oedd yn perthyn i ereill o'r teulu, y rhai a orweddent yno cyn gynted ag y cleddid y marw; ac yn mhen dyddiau lawer dywedent yn syml mai yno yr anadlodd yr anwylyd ei olaf. Gosod y corff ya yr arch ycìoedd yr ail gam yn ei symudiad o'r teulu; ac yr oedd o hyn allan yn unig, wedi ei gau fyny oddiwrth yr holl fyd, i orwedd mewn tawelwch a thywylîweh nes cyf- newidiad arall. Ni osodid y clawr ar yr arch nes foreu y gladdedigaeth, ond ychydig iawn o ymweliadau a wnaed. Iìiiif. 180.—Cyf XV. ! Yr arch ei hun ydoedd yn wrthyredigol; ! ond y fam yn nhawelwch y nos a âi I ruewn, ac a symudai y clawr, er wylo j dros a chusanu ei phlentyn ymadaw- I edi^' Yr ydoedd yn arferol i weinidog neu henuriad fod yn bresenol ar yr achlysur hwn, yr hwn a arweinid i'r ystafell i weled y corff yn cael ei osod yn yr arch, ac i weddio am gymhorth cyíamserol i'r teulu galarus. Y ddefod hon a gafodd ei dechreuad mewn gweithred y Senedd. Y mae yn dda i weled llywodraeth gwlad yn awyddus i wneyd yr hyn a fedr nid yn unig at angenion tymmorol, ond hefyd ysbrydol, ei deiliaid; ond drwg genym ddywedyd mai nid i'r dyben hyn | y gwnaed y weithred uchod ; bwriad- | wyd hi at bwrpas hollol wahanol—at I ddiwylliad gioeithfeydd llian y wlad. 1 Rhwydd y gallwn wenu, a dweyd fod | cymniaint sel dros fudd y llian-werthwr ', a'r gwneuthurwT, ddim yn cytuno yn ^yj-eh â sobrwydd tý galar, a'i fod megia yn chwiüo am y byw yn mysg y meirw. Ònd felly yr oe'dd ; y diacon, yr henur- iad, neu y gweinidog, oedd yn rhwym i fod yno ar yr achlysuron mwyaf galarus hyn, i weled fod y'corff wedi ei amwisgo âìlian cartrefig, yr hwm nid oedd i fod dros ugain swllt yr ell, neu un swllt ar bymtheg y llath! Yn Edinburgh, yn 1686, pasiwyd gweithred yn y senedd, yr hon a elwid, " Gweithred er claddu mewn Llian Ys- gotiaidd," yn mha un yr ordeiniwyd, er eefnogi llian-weithfeydd o fewn y deyr- nas, na chafai unrhyw berson, pa un ai bach ai mawr, ei gladdu mewn unrhyw grýs, llen, neu un peth arall, ond mewn llian neu frethyn a wnaed ac a nyddid o fewn y wlad yn unig. Yr oedd pob math o nwyfau ereill at y gwasanaeth yn cael eu gwahardd dan ddirwy o £300 ar bendefigion, a £200 ar bob person araìl. Yr oedd un hanner o'r ddirwy i'w thalu i'r hysbyswr, a'r hanner arall i dlodion y plw);f lle cleddid y corff. Ac i'r dyben i 'sierhau y pethau hyn, ordeiniwyd fod pob gwelnidog o fewn y deyrnas i gadw cyírif cywir o bob Y Y