Welsh Journals

CYLCHGRAWJNT Y GYMDEITHAS ER TAENU GWYBODAETH FUDDIOL RHIFYN VII—GORPHENAF 15, 1834. Y FREINLEN FAWR. [Ynys y Magna Charta.] Ystyrir y Freinlen Fawr yn un o seiliau cad- arnaf rhyddid Prydain. Ymdrechwn hysbysu i'n darllenwyr ychydig am ei hansawdd, a hanes ei rhoddiad. Yr oedd John, chweched roab Harri II. yr hwn a esgynodd i'r orsedd ar farwolaeth ei frawd íiis- iard I. yn un o'r rhai mwÿaf diegwyddor ac ysgeler yn mhlith holl freninoedd Lloegr. Trwy drais y cymmerodd y goron, yr hon a wir berthynai i Ar- thur o Lydaw, mab ei frawd hynach Geoffrey; ac ni phetrusodd, yn ol pob hanes, roddi ei nai i farwolaeth, er mwyn sicrhau y llywodraeth yn ei feddiant. Yr oedd y ran arall o'i deyrnasiad yn eyfatteb i'r dechreuad drwg hwn. Yn yr ychydig 2 A yspaid o lwyddîant a gafodd, dangosodd ei hun ÿn orraeswr penrydd a didosturi; ond am y ran fwyaf o'i reolaeth, ni chafodd ond dianc o un trallod i'w ddal gan drallod arall, nes o'r diwedd i wenwyn, neu, fel y dywed ereill, i doriad calon, ei ddŵyn yn gynnar i'w fedd. Cymmerwyd y' meddiannau a berthynent iddo ar y cyfandir oddi arno gan frenin Ffrainc; hu gorfod arno wédi hynny roddi teyrnas Lloegr i fynu i'r Pab; ac ýn olaf coìlodd y dydd mewn ymgyrch gyda'i ddeiliaid ei hunän, a bu raid iddo gymmeryd ganddynt yr ammodau a ddewisent hwy euwi. Yn yr holl anífodion hyn, dangosodd gymmaint o waelder, ag a ddángosasai o draliausder yu ansser