Welsh Journals

GWREICHION. JONES, $(atchmaker and Jeweller, t17, Canon Street, Aberilarc. - tches .. from 7/fi "f Ctnrtsr^-r»—iWnr«/6 mll-Marked üold Weddìng Hings.. from 4/6 '|-íall-niarki:d (ìnld Ki-i:pcrs .. .. íroin 4/6 ti^ll-inarked Silver Hingtt for Gents Iroin ij- agiish Patent Lever Watches 3VVftl» Hall-marked Silver Cases, being Capped, liljfíi-snring liridgcd, Crystal Kaced, and all ;,itest impruvements, at c iS2 12s. 6d. AÎWajianty AT HOMl'. ìs very mucli niure valuable than one FROM HÜMIÎ. í Alf other Articles quite aa cheap & good YR ARGYFWNG PRESENOL. ,'Buom mewn argyfwng chwerw iawn C'jiji niweild blwyddyn 1891 a dechreu ;:;tÌg2. Bu cwmwl du yn gorchuddio ffjuialen y byd masnachol a gweithfaol am anirai wythnosau. Cododcl y cwinwi hwnw allan o ddyiíryn anneaildwriaeth. ÎMfenau y cyfryw oeddynt welliannau ; cýnygiedig y glowyr, a gwrthwelliannau ■ cynygiedig* y cyflogwyr. Yn uihlith gWelhannau cynygiedig y glowyr oedd- ynt.Taliad am y Glo Màn, Codi a Chyd- ., ráddoli Prisdedd, &c. Yn mhlith gwrth-» -yrelliannau cynygiedig y cyífogwyjr Oèddynt Gostwng y Ihgr weithredol y» y \ŷRaddfaJLjthrol (SltdingScale) 0 io y cant i ;saith a haner y caut, gostwng .saíon -' brisoedd 1877 i safon brisoedd 1879, &c. lî(U cynryçhiolwyr y glowyr a'r cyllog- wyr mewn cynghrair â'u gilydd ar yr holl faterion. Dadleuwyd yn gryf a phenderfynol gan aelodau y ddwy blaid. Gweithredwyd yn ddeheuig iawn gan | ynrychiûlwyr y gweithwyr. Parhaodd ^icyfarfycldiadau ani yr yspaid o wyth - niwrnod. Terfynwyd y gweithrediadau . gan gytundeb ag oedd yn hollol aníodd- haol ì'r, gweithwyr. Ni chynwysai • Jran yn gorchymyn taliad am ỳ glo mán. Ond.i'r gwrthwyneb, cynwysai adran yn gosod allan fod y pris a delir am y glo braisg i orchuddio y gio inân heiyd. Am bob codiad neu ostyngiad yn mhris y glo o swllt y dynell, rhoddwyd dau swllt o godiad neu ostyngiad i'r gweithiwr gan Raddfa Litlirol (Slicììng Siiilc) 1890. Ond yn Ngraddfa 1891, sef yr 1111 sydd o dan rybudd yn bresenol, ni rodcíir ond is. gc. y bunt am bob swllt y dynell. Yr oedd colli Graddía 1890 yn golled fawr iawu i'r gweithwyr. Dywedai a chynghorai arweinwyr y gweithwyr hwynt i dderbyn y cytundeb gwael presenol, am mai dyma y peth goreu a allesid wneyd dan yr amgylch- iatlau. Dywedent foti atngylchiadau y gweithwyr y cyfryw, yn herwytld am- ddii'adrwytkl o undeb nerthoi, nas gall- ent ymladd a mynu eti hiawnderau. Pelly, i'e welir yn ol barh"yr arvveinwyr, ei fod yn anhebgotol cael undeb nerthoi- o weithwyr iJeheudir Cyiurti a Swydd Fynwy, cyn y gellir eríyn am gyliawn- tler oddiar ddwylaw y cyilogwyr. Gohdus ydyw npdi. er iod y gweithwyr wedi en.rhyhuddio yn y cyfeiriad hwn, eto, nad oes dim yn y byd wedi ei wneyd. Hefyd, gofidus ydyw nodi íod rhybudd wedi ei roddi i derfynu y cy- tundeb prŵejioh Credwn iotl amgylch- ìadau y gweitliwyr yn waeth heddyw nag oeddynt er ys biwyddyn yn ol, ac y bydd yn llawer mwy anhawdd gwneyd cyttindeb fiafriol i'r gweititwyr yn awr nâ'r pryd hwnw. Fel y nodasom, y mae cytundeb 1892 o dan chwech inis o rybudd i'w tlerfynu, a hyny oddiar y dydd cyntaf o Pehefin diweddai'. Y inae yr amser bron ter- íynu, ac amgylchiadau y gweithwyr mewn argyfwng neillduol. Y aiae cyn- rychiolwyr y gweithwyr a'r cyflogwyr wedi c;tt^ amrai gyfarfodydd, yn mlia rat y galwyd sylw at yr amgylchiadau presenoi. Mewn atebiad i awgrymiad ain well- iant mewn cylundeb dyfgdol, dywedodd un o'r cyílogwyr, " Os y bytldai i gy- tundeb pellach gaéi- pi wneyd, y buasai yn rhaid i'r cyfryw fod yn fwy ífafriol i íuddiant y cyilogwyr nà'r un preseüol." • ! n Na, na, medd flerau bllnedig. v gWeithiwr, Na, na, niedd coliiau bol-weigiort y siópwr; Na, na, medd cyllau plant bychaùi annghynes, Na, iui, nicdtl pob un aytld tldynol ci Jiunes. Mwy ffafriol! Na, anmhosibl credu y gallasai unrhyw gorii' o weithwyr ganiatai llawnodi cytundeb mwy fi'afriol nà'r un a lawnodwyd ddiweddai'. Yny cyfarfod diweddaf bu y inater o dau ymdriniaeth, ac wedi ílawer iawn 0 siarad, penderíynwytl golhrio'r cyfarfod hyd yr 2i.ain o'r niis presenol, a cliy- tunwytl heíyd fod pobpelh i barhau fel yn bresenol hyd ddiwedd y mis. Gosodwyd y gwelliannau canlynol gerbron y cyflogwyr :—"Fod y wasg i'w chaniatau i holl gyfarfodydd pwyllger cyfrinol y Raddía Lithrol. a. Fod canulwr i'w apwyntio mewu pob mater otldadl. j. Fod y cytìogau i'w codi a'u gostwng yn ol deg y cant ar bob swllty dynell yn y wetld ganlynol :—i]- y cant ar bob ik. y dynell. Y sai'on sylfaenol i fod yn 7S. 8c, ac o dan 73. q{c. y dynell, cyfatebol i brisoedd Rhaglyr, 1879." Ni chynygiwyd unrhyw wrih- welliant gan y cylìogwyr. Ontl nis gwyddom yn iawn pa un a wneir hyny 'a'i peidio yn y cyfarlud nesal'. Uyn .1 wyddoin, fod gwelliannau cynygiedig y gweithwyr y cyíryw ac y dylid eu cael. Os Uwydthr i wneyd cytuntleb newydd, ac hefyd Uwyddo i gael liigr gweithredol y Raddfa yn -;;;. ar bob is., rhydd hyny welliant uniongyrchol o Inun' punt y cant ar y prisoedd presen- ol. Ond y pwnc inawr ydyw, a lwyddtr i gael y gwelliannau cynygiedig ? Go- beithio y gwneir, os oes Graddfa Lith- hTot i i'od o gwbl yn y dyfodol. Ond fel j y mae ìnaterionyn bresenol, y inae cryn tlywyllwch yn gordoi yr amgylchiadau. Y mae teiniiatl byw yn iiieddianiiu'r bobl parthed Imdeb Nerthol, eto, ntd oes yr unrhyw mewn bodolaetfi yn Neheudir Cymru. Y mae gwahan- iaethau mawrion yn bodoli yn mysg arweinwyr y gweithwyr parthed llyw- odraetlnad y cyflogau yn y dyfodol. Ceir rhai 0 honynt am wneyd i ilwrdd á'r Raddfa yn gyfangwbl, ac ymuno ag Undeb Gweithwyr Prydain Fawr; ac ereill o honynt am lynn wrth y Rhadd- ÎS,'VTtrir-y gwttluMiiaii,, cynygicdig ynddi. Fel y nodwyd yn barod, meihwyd cael y gwelliannau angenrheidiol ddechreu y llwyddyn, a gorlodwyd ein cyniych- lolwyr i lawnodi cytundeb o dan yr aingylchiadau a ragnodwyd. Yu awr, onitt annoeth rhotltli rliybudd i derfynu y cytundeb presenol, cyn ein baâMf/edÌ mübwyüadtt rhyw gynllim i ryniiifo eui sefyllfä ? Ie, medd pob perclien ^alon ystyriol. Ceir fod arweinwyr a phleid- wyr Undeb Prydain Fawr yn gwneyd eu goreu i ledaenu egwytldonon y cyf- ryw, ac y maent yn rhaddol iwyddo i wneyd hyny ; a chredwn y bydíi cyn pen ychydig llynyddii.u wetli cymeiyd meddiaut liollol o Swydd Fynwy a Deheudir Cymni. Y mae rheolau ac egwyddorion y cyfryw yn oditlog neill- duol. Y mae ei hegwyddoiion yn gyi- ry w ag a ddymunai pob gweithiwr (nol astudiaeth diragiarn o lionynt) eu gweled mewn gweithrediad. Y inae liawer iawn o gainesbouio ei rheolau yn cael ei wneyd gan ei gwithwyneb- wyr. Y maent yn gosod ei hegwyddor- ion allan mewn lliwiau antnliriodol, a hyny yn liollol ddiangenrhaid. Gellir sicrhau hyn, os ytlyw amgylchiadau y gweithwyr i Iwytldo, fod yn rhaid i'r hegwyddorion hyn gymeryd ineddiant o'u cymdeithas. ,/ Ni chaniata gofod y trohwn iddanjf^ ei hegwyddorion yn eu lliw priodoi ì'r