Welsh Journals

4& ¥ €#1141 fâfellir anfòn 5 trwy y post am geiniog; a dymunol jyddai cael anfon 5, 10, &c, os gettir.] Rhif. II. MAI 1, 1861. Pris 2g. CYNNWYSIAD. Tndal. Cynghanedd {Harmony).....- 9 Grainmadeg Cerddoriaeth - - - - - 10 Geiriadur Cerddoriaeth.....- 11 Wolfgang Mozart - - - - - - - 12 Newyddion Cerddorol - - - - -- -13 Celfyddyd Llais ac Arwest . - - - 14 Helyntion Cerddorol y Brifddinas - - - - 15 Hysbysiadau........16 Y GERDDORIAETH. "Gabibaldi" (Lützow's "Wild Chase). O'r Almaeneg. Gan Owain Alaw. Can Bugail Morganwg. Gan E. W. Thoiías, arweinydd y Lwerpool Philharmonic Society. CYNGHANEDD (HAEMONY). GAN EOS LLECHID. Ctn y geliir dangos ac egluro deddfau cynghanedd i raddau boddhaol, f'e ddylid yn gyntaf wneua ychydig sylwadau o barth swn (sound); canys cyfuniant (combi- nation) gwahanol seiniau, wedi eu trefnu dan ddeddfau pennodol, ydyw yr hyn a alwn cynghanedd.1 Swn, gan hyny, yn ei ystyr cyfl'redinol, ydyw effaith gwrthdarawiad sylweddau, pa un a drosglwyddir i'r synwyr o glywed, trwy gyfrwng yr awyrgylch. A swn, wedi ei gyfyngu dan reolau sefydlog, ydyw yr hyn a alwn yn sain gerddorol (musical sound); canys nid yw swn cerbyd, y rhaiadr, y daran, &c, yn seiniau cerdd- orol, ond twrf (noise); felly, swn y delyn, y perdoneg, yr organ, &c., ydynt seiniau cerddoroí; a'r achos eu bod yn gerddorol yw, bod y peiriannau. y rhai a gyn- nyrchant y swn, wedi eu trefnu wrth reolau mesuron- iaeth. Y gwahaniaeth hanfodol rhwng swn, yn ei ystyr cyffredinol.asain gerddorol, yw,bod elfenau cyfansodd- iad y sylwedd a gynnyrcha y naill yn»anghydrywiol ac anghyfartal; tra y mae elfenau cyfansoddiad y sylwedd a gynnyrcha y llall yn gydrywiol a chyfartal. Er enghraifft, pe bai un llafn i seinfforch (j)itchfork) yn hwy na'r Uall; neu, o bai modd, wedi ei wneud o syl- wedd gwahanol, calettach neu feddalach, ni chynnyrchai sain gerddorol, ond rhyw swn tywyJl ac aneglur ; tra o'r ochr arall, y cynnyrcha sain eglur a dealladwy. Y sain iselaf a all y glust ei gwahaniaethu mewn cerddoriaeth,2 ydyw yr un a gynnyrcha 32 ogryni&dau (vibrations) mewn eiliad.3 A'r uchaf ydyw yr un a gynnyreha 16,384 o gryniadau mewn eiliad; hyny yw, tua naw wython,er nad yw cylch yllaisdynol ond prin un ran o dair o'r hyn y gall y glust ei wahaniaethu. Yn awr, er mwyn egluro, ni a roddwn enghHÚfft o'r iNi olygai y Groegiaid wrth y gair harmonica ryw gangen neill- duol o gerddoriaeth, fel y gwnawn ni, ond ýr oll o honi; ac nid yn unig hyny, ond pob peth cyfweddol a mydryddol yn y gwybodaeth- au ereill hefyd. (2 Y mae yn wir nad yw yng ngallu pawb glywed i'r un graddau a'u gilydd—rhai yn is, a rhai, fe àllai, yn uwch; ond dyma'r safon gyffredin. 3 Cryniadau dyblyg, sylwer, sef un ar bymtheg o'r naill ochr i linell begynol y tant, «Ssc. ddringraddeg uchod, fel y gallo yr efrydydd ffurfîobarn gywirach am yr hyn sydd genym mewn Uaw. Tybier fod tant (neu ryw edefyn oymmhwys arall) wedi ei dynhau rhwng dau beg. ar fwrdd gwastad, hyd yr hwn yw 256 o fodfeddi, a'r hwn a gynnyrcha (pan yn y cvflwr o ddygryniad) 32 o gryniadau dyblyg mewn eiiiad. 1 ohonoa.gynnyrcha64 o gryniadau me-wn eiliad. 16 33 64 128 1. 256 128 256 ?» 512 1,024 j» 2,048 >» 4,096 »> 8,192 16,334 Mewn nodau cerddorol, fel hyn:— 256 modfedd a gynnyrcha 32 cryniad, neu — 7^~ 128 modfedd a gynnyrcha 64 cryniad, neu 64 modfedd agynnyrcha 128 cryniad, neu 32 modfedd a gynnyrcha 256 cryniad,neu J^; 16 modfedd a gynnyrcha 512 cryniad, neuEŸErE 8 modfedd a gynnyrcha 1,024 cryniad, neu^ 4=- ..(T2. 4 modfedd agynnyrcha 2,048 cryniad, neu n _ 2 modfedd a gynnyrcha 4,096 cryniad, neu —