Welsh Journals

,«f. YDETH fcdB"*A gyhoeddir yn fisol: 50 cent y flwydrìyn, 25 cent am 6 mis, i'w talu yn nilaen llaw.c Cyf.2.] REMSEN, N. Y., EBRILL 15, 1852. [Rhif. 10. Profwch bob peth ; deliweh yr hyn syd/ì dda." "PWY BYNAG A'M CAFFO A'M LLADD." GAN Y PARCH. WM. REKS. (O'r Amaerau.) Cydymaith euogrwydd yw ofn erioed a byth. Dyma deimlad poeuus y treisiwr a'r llofrudd cyn- taf, a tbeimlad pob treisiwr a llofrudd o hyuy hyd beddyw. Edrycher ar orthiymwyr dynoliaeth, llofruddion rhyddid, iawnderau, a phersonati dyn- iou — breninoedd cenedloedd Ewrop, a'r rhai a elwir yn wyr mawr sydd yn tra-awdnrdodi aruynt —Cainiuid yr oes bresenol,—y tnaent bob nn o honynt yn cael eu poeni a'u hysu gan gnofeydd y pryf.hwn nad yw byth yu marw yn eù mynwesau —Pwy bynag a'm caifo a'm liadd. Y mae nod Cain yn argraffedig ar eu îalcenau. Amgylcha pob «n o honynt ei hunan â chyflogfilwyr: tariauaut bob mynedfa i'w preswylfeydd â pheiriannau dinystr; «aif y fagnel ffroeuagored'ar ben ac ar yrnyl pob llwybr a arweinia at eu trigfauau; ni feiddiaut fyned allan nac yrnddangos yn mysg y bobl, ond yu nghauol gwarcheidwaid yn dal cleddyfau a bi- dogau, a phob math ar arfau celanedd, a pha ham 7 Paham? Ond o herwydd y gnofa wastadol hon yn eu cydwybodau—"Pwy bynag a'm cafib a'm lladd." Y mae gorthrymwyr Ewrop fel hyu mewn gwirionedd yn greaduriaid mwy truenus na'r gor- thrymedigion. Y maeut dros eu holl fy wyd ar ar- teitbglwyd rhyw ddysgwyl ofnadwy. Y mae ofn cael en lladd yu Uadd eu holl gysuron. Y mae y trueni a ddygant ar eraill yn troi yn ol yu ffrwd o drueni i'w mynwesaueu huuain. Ceisiant noddfa adyogelwch drwy ychwauegu ysgelerder a thraws- ter, ond y mae pob trawster a ychwauegont yn er- byn y bobl, yn cynyddu llymder cnofeydd eu hofnaa mewnol.. Mewn " twyll a cham," a tbraws- ter, y mynant ymddiried, ac am hyny y mae yr an- ŵeddiddynt"fel rhwygiad chwyddedig mewn nor uchel ar eyrthio." i- ^ma wir gyflwr a phrofiad penaduriaid gor- thrymus teyrnasoedd y Cyfaudir yn breseuol. Y fath fiauau o drueui ydyw mynwesau dyuion fel L. Napoleon o Ffrainc; Francis Joseph o Awstria; Ferdinand Bomba o Naples; a Pio Nouoo Bufaiu? Fẁy á all edrych arnynt, meddwl am danyot, a dymttno newid aefyllfii ag tm nea arall o honyat? Dynîon ag y mae brad a chreulouedd, dyfeisîau twyllodrus, ofn ac arswyd, digasedd a dychryn, yn llarpio eu teimladau ddydd a nos, ac yn ea gwneuthur fel.y môr, pan na allo fbd yn Uonydd, yr hwu y mae ei ddyfroedd yn bwrw allau dom n. llaid. Dynion ag y mae cydwybod euog yn si- brwd yn eu clustiau ddydd a nos, i ba le bynag yr ânf,—" Pwy bynag a'm cafib a'm lladd." Fel byn y maent yn "bwyta ffrwyth eu gweithredoedd ea hunain, ac yn cael eu llenwi â'u cyughorion ea hutiain." Cyhoeddir hwy yn euog, a thraethir dedryd arnynt yu llŷs eu hysbrydoedd eu hunain. "Pwy bynâg a'm caffo a'm Uadd." Ni feddyl- iodd ac ni -Iheiraîodd Abel erioed fel hyn, a pha ham? Dim oud-o herwydd ei fod yn ddiniwed. Nid oesar lywodraethwyr cyfiawn chw^aith ofn am eu bywyd, yn y modd yma. Gall ein brenines Yictoria fyne.d drwy heolydd Llundain yn ddiber- ygl heb filwr yu agos ati; gall farchogaeth mewa cerbyd agored drwy ganol y werin ar heolydd un- rhyw ddiuas neu dref heb a/swyd, am ei bod yn ymwybödol ei bod yn teyrnasu ar galonau a serch- iadau y deiliaid. 'Nid ei hewyllys'hi yw egwydd- or •lywodraeihoì y wladwriaeth, a pha gamwri bynag a ddichon fod yn y llywodraeth, nid y hi sydd -yo gyfrifol am dano. Y mae holl drueni gwlad dan lywodraeth unbenoî, yn gyfrifol ar yr Orsedd, ac arweinia y ffurf hon o lywodraeth i or- mes a thrawster bob amser. Gwyr y lly wodraethwyr hyn yn eithaf da fod eti dydd ar ddyfod; gwelant ei fod yu nesau; am hyny y gwnant y fath egnion gorchestol i gadaru- hau eu hunaiu. Ceisiaut yn mhob modd bellâu y dydd drwg; ond yn lle ei bellàu, ei brysuro y maent. Y mae trwst pob deilen yn ysgwyd yu peri i'w calonau hwythau ysgwyd a churo. Y maent fel y meddwl ofnus unigyu uyfuder y nos dawel, yr hwn y mae dystawrwydd mud ei hunan yn ddychryullyd iddo; mae yr ofnus ddysgwyliad am drwst a dynesiad perygl, yn fwy arswydlawn na'r trwst a'r perygl eu huuain. Y mae y dirgel sibrwd, " Pwy byuag a'm caffo a'm lladd," yn fwy annyoddefoi na'r lladd ei hunan. Llawer uoig ofnus, yn cystawrwydd nos, a wna ryw swn ©V eiddo ei hon, drwy rygau ei draed, rhuîlgauu» nea