Welsh Journals

Y DETHOLYDD EP"A gyhoeddir yn fîsol; 50 cent y flwyddyn, 25 cent am 6 mis, iV taln yn ddi-eithriad yn mlaen llaw.^ Cyf.1.] REMSEN, N. Y., CHWEPROR 16, 1851. [Rhif.8. Profwch hob peth; deliwch yr hyn sydd dda." LAHRA BRIDGMAN. (OV Oymraea.) Gànwyd Laura Bridgman yn Hanover Newydd,- un o drefydd Uhol Dalàethau America, ar yr Slain o Ragfyr, 1829. Y mae, gan hyny, newydd gyr- haedd ei hun-ar-hugain mlwydd oed. Yr oedd yn ei babandod yn Blëntyn tlws a bywiog, ac yn meddu llygaid gleisTon tra phrydfèrth.. Cÿn iddí gyrhaedd dwy flwydd oed, cymerwyd hi yn gl'af gan glefyd llymyyr hwn abarhaodd dros Baith wythnos, pryd y collodd: ei chlyw a'i golwg, ac y niẁeidiwyd ei chwaeth yn fawr. Ni adfèrwyd hi i iechyd corphorol ar ol hyn, nes oedd yn bedáir blwydd oed.. Oùd er îddi gael ei hadferyd, eto adferiad digon trymllyd 'ydoedd. Amgylchynid hi gan dy wyll- wchadystawrwydd y bedd. Nis galîai gwên ei mam ddeffro llawenydd ei chalon, ac nis gallasai lláis ei thadT gyrhaedd peiriannau ei serch. Nid oeddtada mam^abrodyr a chwiorydd, yn ddim iddi'M mwyach ond gwrthrychau cyflyrddîad, heb un gwahaniaeth rhyngddynt a dodrefn y tŷ, heb- law yn eu cyuhesrwydd ati gaîlu i symud oddi- amgylch. Yr oedd hi, fel hyn,. wedi ei darostwng yn i's na'r aniféiliaid gwylltiòn, o ran cyfryngau allanol gwybodaeth.. Eto yr oedd ysbryd ynddi, ac er mor amddifád o fânteision, gellir ei haddysgu i wybod'am y"Bôd anfèidrol a'i creodd, ac â llaw yr nwn ei eynelir yn barhàus. Y mae y meddwl mewnol'yn allnog i dderbyn argi-afliadau oddiwrth wrthryohau allanol, a thrwy fedr a goftjyjellir dyegu Uawer i Laura, am y bydy collodd e^olẃg arno mor foreu. Oan gynted ag y galläi gerdded, dechreuodd' chwiüo yr ystafell; ac wedi Hyuy, y tŷ, hyd nes y daeth yn gyferwydd â fftirf, caledrwydd, pwysau, a gwres poh peth y gallai ddodi ei dẃylaw arno. Dylynai ei mam, a theimlai ei dwylaw aT breich- iau, pan fyddai yn brysur o gylch y tŷ,.a'i thuedd i ddynwared a'i harweiniodd'i wneud' pobpeth ei hunan yr un fath.. Fel' hyn, hi a ddysgodd ŵnio a gwau. O gylch yr amser hwn, clÿwodd un Dr. Howe am dani, a darbwyllödd'' ei rhieni i'w dwyn i Nawddle y dall yn Boston, sefydliad i'r hwn y mae y medd'yg clbdfawr a dyngarol a nodwyd yn cyflwyno el wasanaeth. Yr oedd yn awr yn vryûi mlwydd oed. Wedi ei dwyn yno, ymddángosai am ychydig fel wedì ei hollbl ddỳrysu, ond yn mhen tua phymthegnos, dëchreuodd ymgynefino â'í chartref newydd a'i breswylwyr; yna ym* drechwyd dÿsgu iddi wybodaeth o arwyddiòn, drwy gyfrwng y rhai y gallai ddal cyfeülach àg eraill. Penderfynwyd ei dÿsgu d'rwy- gyfrwng Uÿthyrenau, acnid drwy arwyddion naturiol, byny yw, rhyw arwydd neiilduol ar gyfer pob gwrth- rych neillduol. Gwnaed yr argeisiadau cyntaf drwy gymeryd pethau mewn arfer cyffredin, megys, cyllill, ffyrch, llwyau, &c, a thrwy gludio wrthynt ddarnau o bapyrau neu labedau, à'u henwau arnynt mewn llythyrenau codedig. Wrth deimlb y rhai hyn yn ofalüs, hi a ganfyddodd fod y llinellau elwt yn gwahaniaethu cymaint yn eu ffurf oddiwrth y Uin- ellau cyllell, ag oedd y llwy yn wahaniaethu oddiwrth gyllell mewn llun. Ar ol hyny, rhodd- wyd llabedau bychain â'r un geiriàu arnynt, ar eu pen eu hunain yn ei dwylaw, a hi a gafodd allan yn fuan eu bod yr un fath a'r rhai a deimlasai yn flaenorol ar y gwahanol offerynau. Dangosodd hyn drwy osod y llabed 11 wy ar y llwy^ a'r un all- wedd ar allwedd. Oanmolid hi am hyn drwy lyfn- hau ei phen â'r llaw, ai-wydd naturiol o gymerad- wyaeth. Ond hyd yn hyn yr oedd yn amlwg nad oedd dim ond côf ac efelychiad mewn ymarferiad, ac nad oedd y gair Uwy er enghraifft yn gosod yr un ŵycÄ neu ddàrìun. gerbron y meddwl. Yn mhen ychydig, rhoddwyd Uythyrenau unigol iddi yn lle y Uabedau. Rhoddwyd hwy ochr yn ochr, yn y fath fodd ag i sillèbu llwt, allwedd, lltfr, &c.; yna cymysgwyd hwy yn bentwr, a gwnaed arwydd amiddi eu trefuu ei hanan.felysafentam y geiriàn a nodwyd, a hi a wnaeth felly. Hyd yma, yr oedd Laura, druan, wedi eistedd mewn syndod mudanaidd, gan efelychu yn amyn- eddgar bob peth a wneid gan ei hathraw. Ond yn awr, dechreuodd y gwirionedd dywynu i'w medd- wl, a dechreuodd y meddwl weithio. Canfu fod yn alluadwy iddi hi wneud arwydd o ìywbeth yn. ei raeddwl ei hun, a'i ddangos i feddwl arall; a» BT Welsh Newspaper—-postage in the State 1 cent; to otìier States l\ cents.