Welsh Journals

: #'W* \Jr Y B E R E A D. ■jl Cyf. II.l IONAWR 15, 1843. [Rhif. 25. GOFIANT MRS. ELEANOR OWEN, íÄanecs, Stogöìr ©ncíftar, <£.îí. Ganwýd Mrs. Owen yn y Ty-Newydd, Llahystyndwy, swydd Gaernarfon, Gogîedd Cymru, Mawrth 29ain, 1813.- Merch ydoedd i Mr. Lewis ac Eleanor Lewis, Llantygwning, o'r swydd uchod. Bu farw ei mam panydoedd o ddeutu deg oed, o ganlyniad syrthiod'd gofal Eleanor yn gyfangwbl ar ei thad :' marwolaeth ei mam fü yn achos i ddwyn meddwl gwrthrych ein cofiant yn dra ystyriol am fater ei henaid a thragywyddoldeb, yr hyn, ynghyd a chynghorion ei thad, afu yn foddion i ddenu ei meddwl oddi- wrth y gwagedd a'r digrifwch sydd yn rhy gyff- redin yn llywodraethu ilawer o ieuengctyd ein hoes. Mudodid Mr. Lewis, ei thad, i America yn y flwyddyn 1828, a sefydiodd yn Albany, prif-ddi- nas y dalaeth hon, lle y riiae yn awryn byw,gan alaru ar ol ei anwyl Eleanor. Y flwyddyn gan- lynol, (1829J mudodd Eleanor dros y weilgi fawr i America, a chyn pen blwyddyn wedi iddi dirio yn y wlad hon, pan yn Whitestown, ger TJtica, profodd ein chwaer ddýlanwadau cad- wedigol Ysbryd Duw ar ei chalon. yn ei symud o farwolaeth i fywyd, ac o deyrnas Satan i deyrrms ei anwyl Fab; a rhoddodd foddionrwydd i bawb o'i chyfnewidiad trwy ras, mewn ffrwythaü addas i edifeirwch, a byw yn gyfiawn ac ynsobryny byrl syddyr awrhon. Bedydd- iwyd hi ar broffes o'i ffydd yn Nghrisf, yn y fl. 1830, yn afon Mohawk, gan y diweddar Barch. David Griffiths, gweinidog yr eglwys fedyddied- ig Gymreig yn Utica (y pryd hwnw), ac ym- unodd a'r eglwys yr un amser. Perchid hi gan bawb fel chwaer dra chrefydd- ol, ffyddlon, dirodres, a selog drosei Harglwydd. Dywedai yn aml, os cymerodd fy anwyl Bryn- wr fy achos i yn achos iddo ef, braitìt na wyr neb ei maint yw i mi gael cymeryd ei achos ef yn achos i mi. Yn y flwyddyn 1833, ymunodd mewn priodas nMr. Griflìth T. Owen, gynt o'rGaregwen, ger Porth-Madog, swydd Gaerynarfon, Cymru. Bu hyn yn acbKsur o'i mudiad drachefn i Albany, ond er ei symud o'r eglwys lle y cafodd ei henaid è fwynhau ei gariad cyntaf, ni oerodd ei chariad, ac ni leihaodd ei sel gyda yr achos. Cafodd lythyr rheolaidd o ollyngdod, ac r.i oedodd fel eraill, er eu galar, i roddi ei llythyr i'r eglwys Saesonaeg dan ofal gweinidogaethol y gwas en- wog hwnw i Grist, sef y Parch. Bartholomew Welch, D. D., a thystiai wrthyf idd ei henaid gael ymborth dan ei weinidygaeth tra fu yn byw ynAlbany, ond yr oedd colli sain beraidd yr efengyl yn yr Omeraeg yri peri iddì alôrd átilbell waith, canys dywedai, Er fod Mr. Welch yn pre- gethu yn dda, eto nid wyfyn cael yr un blas ar y newyddion da o lawenydd mawr yn y Saeson- aeg ag yn y Gymraeg. Rhoddodd bràwf o hyny panfydd'ai pregethwrCymraeg yn aros yn Al- bany am noswaith. Byddai Mrs. Owen yn un o'r rhai mwyaf awyddus am y fraint o glywed pregeth yn ÿr hen Omeraeg, a chynorthwyai ^hi a'i phriod yn helaeth i dalü traul gweision Crist, yn eu dyfbdiad a'u mynediad i bregetbu. idd en cyd-genedl yn Albany a manau eraill, ac ni anghofiant hwythau y carédigrwydd a gawsantf ganddi hi a'iphriod pan yn Albany (er nad oedd Mr. Owen y pryd hyny wedi ymresu dan faner Iesu). Trayroeddentyn Albany yn dangos eu car- edigrwydd i bobl yr Arglwydd, llwyddasant tu hwnt i'r cyffredin vn mhethau y byd hwn, ac yn Hydref y flwyddỳn 1838, ttîudasant oddiyno i Marcy, swydd Oheida, a mawr oedd gorfoledd y gangen fechan hon o fynydd Seion wrth we- led tediu afuasai yn alluog a pharod i gynalyr achos eu hunain yn dyfod idd eu plith, ac fel un yn aẅyddus i fod mewn undeb a chydweitb, rediad crefyddol a'i brodyr a'i chwiorydd yn yr Arglwydd,"gofaiòdd Mrs. Owen ddyfod a'i lly- thyr gyda hi. ' . Gellir dywedyd yn ddiweniaith mai hwy oedd yn dwyn y baich trymaf er cynnal yr achos yn y lle hwn, a bod Mrs. Owen yn mhob ystyr o r gair yn fam yn Israel.- Nid oedd dim a r llonai yn fwy bob amser na phan fyddai un o genhadon hedd yn wynebu at ei thy. Aml un a'i cafodd megys mam dirion, gan ei ymgeleddu yn mhob amgylchiad hyd ag y gallau ün O r rhai mwyaf selog oedd ein chwaer dros yr Ysgor Sabathol, ac ymdrechai'fyned yno mor aml ag y caniatai amgýlchiadau teuluaidd. Byddai gan ddi hyfrydwch mawr mewn trysorigair Duwyn ei chof. Gellir dywedyd bod gorchymyn yr rei c. banwylbriod yr. „_ . wedai wrthyf pan ddaéth i fynu o Albany, " Dau beth neillduol oedd yn gwasgu ar fÿ meddwl yn Albany :—eisiau bod yn aelod o eg- lwys Gymraeg, a chael1 gweled fy mnod yn ufuddhau i fy ATglwydd. Cefais y cyntaf, ond pe cawn weled yr ail beth. meddyhwyf na' wnawn ond canu byth tra byddwyf Üyẃ .aiti raff Calfaria fryn." Ac yn y gauaf, täir blyneddi yn ol, pan oedd yr Arglwyád yn tywallt •,