Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Mai h] Y BEREAD. [1842. EGLWYS CRIST. Mae y gair Ej«cAi)<ría, yr hwn á gyfieithir eg- îwys, yn arwyddo cynulleidfa, neu bobl wedi eu galw ynghydoddiwrth bethau neu bersonau. Yr hẃn sydd yn galw yw Duw, y moddion a dáef- nyddirywyr efengyl, a'r gwrthddrychau a elwir ynt bechaduriaid. Gelwir hwy oddiwrth bechod ac annuwiolion, a ffurfir hwy yn gymdeithas sant* aidd i fynegu gogoniant Duw, a golygu eü lles eu hunain ac eraill. 1. Defnyddiry gaireglwys am y corff o luddew- on o dan yr hen Destament. Stephana ddywedai am Moses, " Hwn yw efe a fu yn yr eglwys yn y diffaethwchi" Act. vii, 38. 2; Am gynulleidfa unigol, megys yr eglwys oedd yn Jerusalem, Antiochia, Epbesus, Phil- lipi, Corinth. Smyrna, Pergamus Thyatira, Sardis, Philadelphia, &c. Nid coed a cherig, lluosawgrwydd pobl, cyfoeth daearol, penau cor- onog, dwylaw arfog, gwisgoedd duon neu wyn- ion, sydd yn cyfhnsoddi egíwys i Grist, on£l cyn- ulleidía Gristionogol, yh ofni Duw ac yn cilio oddiwrth ddrwg, a dichon na fyddant ond dau neu dri. Sonir am eglwys yn dy Priscila ac Ac- wila, Rhuf. xvi. 5, 1 Cor. xvi. 17; yn dy Nym- phas, Col. iv. 15; ac yn nhy Philemon. 3. Defuyddir y gair eglwys am gynulleidfa gyffredinol; yr holl dduwiolion o dan y Testa- ment Newydd, yn y nef, ac ar y ddaear. Felly carodd Crist yr eglwys, ac a'i rhoddes ef yn ben uwchlaw pob peth i'r eglwys. Ar ygraig hon yr adeiladaf fy eglwys. 1. Mae eglwys Crist yn addoli Crist. Nid oes neb yn deilwng o addoliad ond Duẃ. Mae yn weddus rhoi parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus, ac ofn i'r hwn y mae ofn. Dylai y deiliaid ymostwng i'ẃ brenin; y plant anrhyd- eddu y rhieni; y gwyr a'r gwragedd garu eti gilydd : ond ni ddylid addoli neb ond Duw. Y mae Crist yn Dduw; medda yr un natur, priod- oliaethau, a theitlau a Duw; am hynny y mae Crist yn deilwng o addoliad. Mne Crist yn addas wrthych addoliad ei eglwys. Y mae yn hollwybodol, am hyny yn gwybod am ei gelyn- ion, ei hangen, a'i theimladau. Yn hollbresennol, am hyny gall fod gyda phob cangen a phob aelod perthynoli'w eglwys aryr un pryd. Yn hollall- uog, o ganlyniad medr orchfygu ei gelynion, ei hamddiffyn, a'i chryfhau. Yn gyfoethog, o gan- lyniad diwalla ei holl raid yn ffyddlon, am hyny cyflawna bob addewid ar ei rhan; stc yn gyfiawn, fel y gwobrwya ei llafur. Mae dwyfol addoliad yn gynwysedig mewn gweddio, canu mawl, darllen gair Duw, pregethu, gwrando, gwein- yddu ordinhadau, a chyfrinach grefyddol; ac mae hyn oll i'w gyflwyno i Grist gan yr eglwys mewn ysbryd a gwirionedd. 2. Y mae eglwys Crist yn adeiladu ei gobaith ar Grist. Mae yr Arglwydd Iesu yn adeiladydd, yn gonglfaen. yn ben-conglfàen, ac yn sylfaen dan ei eglwys; canys sylfàen arall nis gall nfeb Cfÿ. I. 17 ei gosod heblaw yr un a osòdwyd, yr hwn yw Iesu Grist; 1 Cor. iii. 11. Mae darllen y Beibl, canu màwl, pregethu, gwrando, moesau da, ac elusenau yn llesiol, ac yn gymeradwy gan Dduw fel ffrwythnu crefydd, ond gwae yr hwn a syl- faeno ei obaith arnynt. Crist, a Christ yn unig, yw Craig yr oesoedd. Y mae yr Arglwydd Iesu yn sylfaen o ddwyfol osodiad. Nid dyn, ac nid angel, a'i gosododd. Mae dyn yn derbyn lles, ac angeí yn derbyn llawenydd oddiwrthi, ond yr Arglwydd yw y sylfaenydd : am hynny fel hyn y áywed yr Arglwydd Dduw, " Wele fi yn syl- faenu maenynSion." Yr Arglwydd a'i addaw- odd yn Eden, ac i Abraham yn nhir Canaan ; efe a gynhyrfodd Moses, y Psalmydd, a'r proffwydi, i'w ragfynegu ; efe a sefydlodd yr aberthau i'w chysgodi; ac efe hefyd, yn nghyflawnder yr am- ser, a'i gosododd i lawr. Y mae Crist yn syl- faen brofedig gan ei Dad, gan ddynion, a chan gythreuliaid ; profwyd ei ufudd-dod, bu yn ufudd hyd angeu; profwyd ei addfwynder, pan ddifen- wyd ni ddiienwodd drachefh: profwyd ei gariad, ei gariad at ei Dad, ei gyfeillion, a'i elynion, dan- gosodd ei fod yn gryfach na'i gariad at^ei einioes 1 profwyd ei allu, ymosododd y nef, y ddaear, ac uffern arno; eto, dywedodd, " Fy mhraich fy hun a'm hachubodd :" daeth i fynu o Edom yn ym- daith yn amlder ei rym. Y mae Crist yn syl- faen safadwy. Y mae o bwys mawr cael sylfaen gadarn. Er cael defnyddiau gwerthfawr, a chej- fyddydwr cy wrain, os na fydd y sylfaen yn safad- wy* rhydd yr adeiliad ei fi'ordd yn raddol, ac yn y diwedd syrth i lawr bendramwnwgl. Dyma y gwahaniaeth sydd rhwng y dyn fibl a'r dyn calí yn adeiladu; Mat. vii. 24, 27. Mae gwynt profedigàethau yn aml yn chwythu tai o broffes i lawr yn y byd hwn, ond os safant hyd angeu, y pryd hwnw syrthiant yn is na'r bedd ; ond y maö y dyn call yn adeiladu ei dy ar y graig; er i'r gwlaw ddisgyn, a'r Uifeiriant ddyfod, y gwynt» oedd yn chwythu a ruthro ar ei dy, ni syrth, oblegid sylfaenasid ef ar y graig. Gan fod Crist yn sylfaen oddwyfol osodiad, yn brofedig, ac yn safadwy, y mae yn addas i'w holl eglwys adeil- adu ei gobaith arni* 3. Y mae eglwys Crist yn ymostwng i ordiw hadau Crist. Dwy ordinhad sydd yn yr eglwys, sefbedydda swper yr Arglwydd. Iawn ddull gweinyddiad bedydd yw trochiad, y deiliaid ynt y credinwyr; y dyben yw profi cywirdeb ein hedifeirwch a'n fydd, arddangos ein maíwolaeth i bechod, ein byw i Dduw; claddedigaeth ac adsyfodiad Crist, ac adgyfodiad y saint y dydd diweddaf. Yr ordinhad arallywy swper. Yr elfenau ynt fara a gwin. Ei dyben yw dangos undeb y saint a'u gilydd, ac hefyd a Christ, ynghyd a drylliad ei goi-ff, a thywalltiad ei waed. Mae y ddwy ordinhad hyn wedi eu cyfodi yn yr eglwys fel dwy golofn gadarn ac hardd, y naill i gofio marwolaeth iawnol Crist ar bren y groes J Rhif. 9.