Welsh Journals

Mawrth 1,] Y BEREAD. [1842. HOLLALLUOGRWYDD DUW. À. GYMIRWYD O WEITHIAU AWDTROL Y PARCH. J. HARRIS (SÒMER). (ParJiad o du dalen 50.) TÌ. Y mae HDlîalluogrwydd Düw yn ym- tädangos yn eglur yn ngweìthredoedd Rhaglun- ìaeth. Lluniwr y bydoedd dirif sydd yn teyrn- ásu arnynt, ac yn eu Ilywodraethu oll. 1. Y mae efe yn cynal pob peth. Heb. i. 3. Efe yw Tad máwr y bydoedd, i'w meithrin a'u cadw yn eü lleoedd pf iodol. Y mae y planedau, er eu maint, yritroi yn y cylchoedda osododd efe iddynt, heb fyned un fodfedd dros eu terfynau, megys y mae yn amlwg oddiwrth y modd cywir y gellir rhagddyweüyd am ddiffygiadau ar yr haul á'r lteuad—týmorau y flwyddyn ydynt yn dilyn eu gilydd yn rheolaidd, "hafagauaf— amser hau a medi," ydynt yn parhau hyd heddyw;—y môr terfysglyd a geidw o fewn y terfynau a roddwyd iddo gan ei Grewr gallu- og ; yr tín gallu sỳdd yn cadw pethau mor wa- hanol ác enaid ysprydol a chorffllychlyd ynghyd mewn cwlwm priodasol, hyd yr amser a dre- fnodd efe iddynt ysgaru ; mewn gair, y mae ei allu mof rhyfedd yn nghynaliaeth pob peth fel y dyẅed Esay, pen. xl, 12, am dano fel hyn,— Pwy a fesurodd y dyfroedd a'i ddwrn, (neú eu dal ar gledr ei law,) ac a fesurodd y nefoedd a'í rychwant, a bwysodd y mynyddau mëwn pwysau, a'r brynau mewn clorianau ? Nyni a ryfeddem lawer pe gwelem ddyn mor nerthol ag y medrai ddwyn hwylbren llong ryfel o'r maintioli mwyaf ar ben ei fys; ond beth fyddai hýn at y gallù sydd yn dál y byd yri yr ebángder. 2. Y mae parhad yr ámrywiòl fỳŵogaethau o greaduriaid ag sydd yn y bŷd, ÿn ámlygiad o'r un gallu anfeidrol; y fath lüoedd o lysiau a phlänhigion a ddygif allah o'f ddaear yn flyn- yddol; mor rhÿfedd y m'ae àmryw greaduriáid »ydd heb fod o dan olygiaét'h dýn yn cael eu cadw rhag dinystr, ac yn epilio yn barhaus, me- gys adar, bẁystfilod, ymîusgiaid y ddaear, a physg y moroëdd ; rhyfedd mor agos at eú gil- ydd yw rhifedi gwrywaíd a menywaid yn y rhywogaeth ddynol, a phwy sydd he& weled gallu daionus Diíw yn lluosogi y óreádùfiaid mwyaf gwasanaethgar i ddyn, íraymae llewod, eirth, nadredd, môr-feirch, äc ysglyf-gwn y môr yn anaml. 3. Y mae yr un gallu ỳn ẁeledigýn ý ddar- pariaeth a wneir af gyfer poB creadur. Nid oes gallu gan un créadur i gynal ei hun. "A gyfyd brwynen heb wlybwriaeth î a dyf hesg heb ddwfr ?" Job viii, 11. Nid oes ddyn nac anifail a'r nad yw yn ymddibynu ar yr hyn a dyf o'r ddaear, a Duw sydd yn fîrwythloni hon fel yr atebo ei ddyben. Y mae efe yn darparu digon i Cfy. I. 9 aneirif lwythaü teulu mawr y greaduriaeth : adar, pysgod, ymlysgiaid, a bwystíilod, a ddys- gwyliánt wrtho am roddi iddynt eu bwyd yn ei bryd ; efe a egyr ei law, a diwellir hwy a daioni. Sal. civ, 27, 28. Y mae ganddo ddi- gon i wneuthur i fynu angenrheidiau ei holl blant. O Dad cyfoethog a galluog ! 4. Y mäe gâllú Duw yn ymddysgleirio mewn modd gogoneddus yn ei waith yn atal ysprydion aflán rhag cyflawni eu bwriadau yn efbyn dyn- ion. Er nas gwyddíom ni láwer äm y mòdd y mae sa'ta'n â'i ángylion yn amcanu drygu dynol- ryw, y mae yn hawdd g^vybod mai nid am eu bod hwy ýn diríon, ond am fod Duw galluog yn eu cadw o fewn teríynau, y maent heb wneúthúr mwy o ddrwg; oblegid pan gáfodd Satan ei gadwyn yn ddigon hir, ebrwydd y gwnaeth Job yn ddyn tra gresynol o ran pethau daearól; ac y mae yn lled debyg y trinid ninau ýn yr un modd, ac yn waeth pe ca'i ef genad i hyny ; bûan iawn y danfonai efe frodyr i'r Sábeaid ac ereill, i ladd ein cyfeillion ; a phe cà'i ond llyw- ödraethary tânsydd yn yr áwyr, efe a'i bwriai i wáred i losgi ffrwyth y ddaear a'r anifeiliaid sydd at wasanäeth dyn ; ac a ddanfonái ystorm- ydd o wynt ì siglo ein tai i lawr ar ein penau, ác ä orchüddiäi ein cyrff a chornwydydd dolur- us ; ond y mae gallu Jehofa yn ddigon i'n dio- gelu ni a'n heiddo. Efe hefyd sydd yn cadw dynion drwg o fewn terfyn, trwy eu hátal weith- au, agoruwchlyẃodraethu eu gwaîth ér daioni, bryd arall. " Ÿr Arglwydd yn yr uchelder sydd gadarnach na thwrf dyfroedd lawef, na chedyrn donau y mór." Sal. xciii, 4. 5. Amlygir anfeidrol allu Duwyn y gwyrthiau rhyfeddol a ẁnaeth efe erioed, íel Duw rhaglun- iaeth, mewn trefn i gysuro ei bobl, ac i aflon- yddu eù gelynión, &c. Ardderchog y dangos- odd y fhyfeddodau a wnaeth efe yn yr Aifft ga- dernid ei fraich ; ac yr oedd y gwyrthiau a gyf- lawnwyd gân ei holl broffwŷdi a'i genadon yn profi y gallasai yr hwn a roddodd gyfreithiau i natur eu galẃ yn ol pan y mynai: ond yr oedd gwyrthiau Crist yn rhagori ar y lleill i gyd ; canys er lles i'r gresynol oeddynt, ac heb ddrygu ei elynion rnẃyaf angbymodlon ; rhoddi golwg i'f deillion, bywyd i feirwon, ásc. oedd ei hyffÿdẅch.' Gallu wedi ymgnawdoli oedd efe. III. Ỳèiyriwn y modd y mae galluDuwyn ymddangos yn ngwaiíh iechydwriaeth. 1. Gwelir y gallu hwn yn mherson y Gwared- wr mawr. Priodolir ffurfiad ei natur ddynol. i nerth y Goruchaf, Luc i, 35, sef i'r Yspryd Rhif. 5»