Welsh Journals

Rhif. II.'] CHWEFROR, 1831. Cyp.II.} AB DDYBEX A DEFMIDDIOLDEB MWMAl, . YN NGUYD a'H MODD Y LLBIHBIR BU DEFNYDDIOLDBB TRWY GOEL, èíC. A DBADDODWYD GER GfTYDD CYMDEITHAS CYMMREIGYDDION CAERLWT), NOS IAÜ, TACUẂEDD 4, 1830. Oan Mh. JENKIN JENRIN, Ystkad-Feixtwy. Foneddigion,— Derbyn iais ddywenydd anrhaethadwy wrth wrando dro ar ol tro ar fy nghydwîadwyr dysgedig a hyawdlyn traddodi Darlithiau ger bron y Gymdeith- as hon; héno'wele finneu wedi cael fy ngalw i ymddahgos yn yr un sefyllfa dder- chafedig à hwythau: ond gobeithiaf na fydd i neb o honoch erfyn hyawdledd na dysgeidiaeth cyffelyb i'r eiddynt hwy, oddiwrth fi, onidê, bydd y cyfryw yn sicr o gael eu siomi yn fawr. Yr hyn, ar lun Darlith, a ysgnfenais ys rhai misoedd yn ol, wedî gweled Darlith rhagorol Caerfallwch ar yr un testun a benderfynais gladdu yn llwch anngof; ond gan fod fy sylwadau canlynol mewn ystyr yn wahanol i elddo Mr. Edwards, a bod y moes mor helaeth, ac er fod llawer wedi, fod Hawer eto idd, ei ddweyd, anturiais, wedi cyfnewid ychydig ar y mudd yr ysgrifenais gyntaf,ddyfod a'r nod- iadau a ganlynant ar ddyben, defnyddiol- deb mwnau,yn nghyd aW moddy Ueiheir cu defnyddioldeb trwy gocl, &c. ger eich b: on idd eu traddodi idd eîch clywedigaeth. Os bydd i mi wyro, crefaf eich hynawsedd, gan nad wyf brofiadol trwy weithrediad ond i raddau bychain â'r testun; a rhaid i mi gyfaddef fy mod wedi dewis testun og sydd fwy annghynnefln i mi na Hawer o foneddigion cyd-ddrychol; ondyrachos o hyn yw, fy mod wedi ei ysgrifenu ys llawer dydd, a fy am&er yn fyr i ysgrifimu un araìl ar destun mwy teuluaidd a chyfeill- gar i mi. Hefyd, dymunwn, foneddigion, hysbysu i chwi nad gyda'r bwriad i ragori ar y Cymmro dysgedig Cacrfallweh, y darfu i mi ddewis y testun hwn ; pe felly, buaswn yn fwy teilwng o wawd a dirmyg, nac o glust ymwrandawiad ; ond diau genyf fod yr hyn a ddywedais yn mlaen llaw ÿn ddigon i'ch boddloni ary pen hyny. Dyben mwnai, fel y gwyr pawb o honoch, yw cyfarM'yddo newidiant rhwydd, yr hyn, wedi ei gyrhaedd, sydd yn hollol ddisyl- wedd yntho ei hun; ond nid yw er hyny, mewn un modd yn llai gwerthfawr i ddyn- ol ryw, pa rai mae eu llawenydd, eu man- teision, a'u heìw yn un mur ddisylwedd o ran eu anian: ond pan sylwom ar effeithiau disylwedd ynthynt eu hunain, canfyddwn yn eglur eu bod yn deillio oddiwrth ddef- nydd neu sylwedd. Peroriaeth a rydd yr hyfrydwch a'r llawenydd mwyaf dichlyn i ddynion, ond nid yw amgen cffaith neu gynnyrch hollol ddisylwedd yntho ei hun ; eto mae wedi deíUio oddiwrth weithrediad defnydd, sef, peiriannau.yr ymadrodd.neu offerynau cerdd, megys, teljn, crwth, chwióanogl, &c.—Yn yr un modd mae newidiant rhwydd mewn nwyddau, er fod y cynnyrch yn ddisylwedd, mae yn dcillio li'wy weithrediad defnydd, pryd bynag y bo aur ac arian yn foddion rhwyddineb. Cenedloedd ag ynt wedi bod heb gyiá^ mesuriad o'r fath er rhwyddino eu masnách y naill a'r llall, a arosasent ond ychydig heb ddefnyddio rhyw fath o fwnai yn nhrosglwyddiad eu nwyddau. Mae y gradd o anghenrheidrwydd, >r helaethwyd o gymmesuriad, yn nghyd a'f tebygolrwydd