Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

58 A.BEBTH DEOS BICHOB. " Pwy a geisiodd hyn ar eich Uaw cliwi ? " rhaid ateb am " Mai fel hyn y dywed yr Arglwydd," cyny byddo aberth dyn marwol yn gymeradwy gan Ddeddfroddwr y bydysawd. Tn ofer, medd y Dysgawdwr mawr, " y'm hanrhydeddant i, gan ddysgu gorehymynion dynion yn ddysgeid- iaeth." Derbyniodd Duw aberthau Noah, Abraham, Isaac, Iacob, ae ereill, ac a roddes lawer o gyfreith- iau o berthynas iddo yn y ssfydliad Iuddewig. VI. Tn awr, fel y mae aberth i'w oìygu mewn llawer ystyr, megys y peth yw ynddo ei hun, i bwy ei cyn- ygir, dros bwy, a chan bwy; felly yn mhob un o'r golygiadau yma ei gosodir allan dan wahanol enwau. Tna, mae yn " bech-aberth," yn " aberth-diolch," yn " iawn,"* yn " gymod," yn iechydwriaeth." Tn ei berthynas â Duw, mae yn iawn; yn ei berthynas a dynolryw mae yn gymod, ac mewn golwg arall gellir ei ystyried yn iechydwriaeth. Gall fod yn fuddiol gwneyd ychydig sylwadau ar bob un o'r ystyron yna. VII. Mae aberth yn iawn yn ei berthynas â Duw, yn gymod gyda golwg ar bechaduriaid, yn ddyhudd- iant pechod, ac yn iechydwriaeth y rhai cadwedig. T mae cywir ystyrie'd y pethau hyn o annrhaethol werth er dyall yr ysgrythyrau. Eel iawnf ei * Y gair Hebraeg copher a gyfieithir ilas- mos yn yr Hen Destament Groeg, ae yn atonement yn Saisaeg, a olyga orchndd, caead, cotering, Y ferf copher, "gorchuddio," Beu "gwneyd iawn," a ddynoda y gwrthddrych o aherth ; gan hyny, gelwir lesu yr ilasmos, y gorchudd, y dyhuddiant, neu yr iawn dros ein pechodau, 1 Ioan ii. 2., iv. 10. Ffaith ryfedd a nodedig yw, fod Duw gwedi^ gorchuddio Adda ac Efa â chrwyn y creaduriaid cyntaf a farwolaethwyd, yn lle eu gwisgoedd o ddail ffìgys. Gallai fod hyn yn rhagddarlunio y ffaith, tra yr oedd pechod yn cael ei iawau gyda golwg ar Dduw trwy'r aherth, Yr effâìth gyda golwg ar ddyn oedd gorchuddiad ei nôethni a'i gywilydd, neu ei hechod, yr hwn a'i ymddifadodd o'i ddiniweidrwydd a'i hardd- wch, ac a'i gorchuddiodd à gwarth ac â gwâr- adwydd. \RaUallagee, a gyfieithiwyd unwaith iawn, y syddyn dygwydd bedair gwaith yn y Test- cynygir i Dduw, nid, y mae'n wir, er ysgogi ei gymwynasgarwch, neu gyffroi ei drugaredd, ond rhoddi boddlonrwydd, yn ol cyfraith a chyf- I iawnder. Y mae yn ymgodi o gariad tragywyddol, eífaith* ydyw ac nid achos rhadioni Duw i bechaduriaid. Ond heb y cyfryw ni's gallasai Duw fod yn foddlon tuag atom ni. T sarâd a gynygiwyd i'w berson, ei awdurdod, a'i lywodraeth, trwy wrth- ryfel dyn, a'i gwnaeth yn anmhosibl iddo ef, yn ol cyfìawnder, tragy- wyddol uniondeb, a'i hunan-ddyn- garwch, ddangos trugaredd heb aberth. T mae'n wir ei fod ef bob amser yn " ewyllysio trugaredd ac nid aberth," fel y mae yn edrych ar y cwblâd yn hytrach na'r moddion. Ond y mae trugaredd dwyfol bob amser yn aros ar y drugareddfa, ar gyfraith a chyfiawnder. Fel hyn y cadarnâ Paul am Iesu, " Tr hwn a osododd Duw yn iawn, trwy fíydd yn ei waed ef, i ddangos ei gyfiawn- der ef—fel y byddai efe yn gyfiawn ac yn cyfiawnâu y neb y sydd o ffydd Iesu." Tn unig yn yr ystyr yma, nis gallasai Duw fod yn raslawn tuag at ddyn, trwy faddeu iddo heb iawn, neu rywbeth yn yr hyn y byddai efe yn gyfìawn tuag ato ei hun a thuag at ei greaduriaid. Tr yatyr yma o'r gair iawn a ganfyddir yn fynych yn y gyfraith—dim llai na thri-ar-ugain o weithiau yn Lef- iticus yn unig. VIII. Tn ei berthynas â phech- adur, dywedasom ei îbd yn gymod. Yn wir,y mae y gair cymod yn briod- ol iawn yn ei nerthynas âg aberth,yn gymaint a'i fod yn dwyn y trosedd- wr, a'r hwn y troseddwyd yn ei er- byn, yn nghyd. Can belled ag j ament Newydd. Yn Ehuf. v. 11,* dylasai fod yn gymod, í'el yn Ehuf. xi. 13. a 2 Cor. v. 18, 19. Nidillasmos, iawn, ydyw, ond rattallagee. Duw sy'n derbyn iawn, a dynion y cymod. Aunghysou, gan hyny, yw son am helaethdér yr iawn, ond nid yw felly gyda golwg %r gymod. * Sylwer, maì "cymod" yw y gair yn Bhuí. v. tî. yn y Bibl Cymraeg, ac "atonement" ya y'ŵàs-! ŵeg.~Cts. »