Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y GYMRÁES. Cyf. I.] HYDREF, 1850. [Rhif. 10. Airgo&otu FY MAM. Addysg Gartrefol a Dyddiol— Y Bibe Coch— Y Diwygiad— Argyhoeddiad—Sefyllfa Morwynion—Lleoeud. Yn y cyfwng o 1740, pan yr ymwelodd Lewis Rees â'r Bala, hyd enedig- aeth fy mam, yr oedd dyfodiad Methodistiaeth wedi gwneud eyfnewidiad TOawr yn y dref. Yr oedd eu hachos wedi dyfod yn gryf, a'u dylanwad wedi sobri yr ardaloedd i raddau helaeth. Cyrchai fy mam yn llaw ei thad i wrando arnynt am flyneddoedd, ac nis gallaf roddi cyfrif manwl am yr hyn a'i harweiniodd i wrando ar yr Annibynwyr. Byddai ar achlysuron yn diiyn ei nain i'r Eglwys ; ond nid da y cydunai y ddwy am yr athrawiaeth. Arferai yr hen wraig ddywedyd, ar ol dychwelyd o'r llan, " Wel, moliant i Dduw, ni a gawsom bregeth dda : pe gwnaem yr haner, byddai o'r gorau arnom." " lë, fy nain," meddai fy mam, " pwy sydd i wneud yr haner arall ?" Byddai y gofyniad hwn bob amser yn difa amynedd a rhesymeg yr hên wraig ; ac os 'hoddid un ateb iddo, gweinyddid ef drwy fouclust lled hawdd ei deimlo, er flad mor hawdd ei oddef. Peth digon naturiol i blentyn craíFus oedd holi Pwy oedd i wneud yr haner yr oedd fy hên nain yn ei osod o'r neilldu mor ddiddefod yn wastadol. A pheth digon dyryslyd i gynneddfau plentynaidd °edd derbyn cernod cil-dwrn i esbonio gofyniad mor naturiol a phwysig. Nid oedd dim neillduol yn yr addysg gartrefol a dderbyniodd fy mam oddi- ^rth fy nain. Nis gallai yr hên wraig ddarllen ; ond yr oedd yn ofalus i argraphu ar feddyliau y plant y pwys o fod yn eirwir agouest. Gwreiddiodd >' ddwy egwyddor hon yn meddwl fy mam ; a chyfansoddent ran bwysig o'i ',addysg hithau i'w phlant. Dull fy nain o bregetlm gonestrwydd oedd pwyso ar íeddwl y rhai ieuainc eu dyledswydd o " adael pob peth fel y caent ef." yV fy mam unwaith mewn cryn ffwdan o herwydd cyflawni y ddyledswydd yn rhy lythyrenol. Yr oedd yn myned ar neges un diwrnod i dý cymydog, '.le yr arferai gael croesaw gan feistres y tŷ. Yr oedd Hidiart y ffordd fawr yn agor i'r cae ýd, a cljafodd fy mam ef yn Hydan agored ar yr achiysur hwn. ëf mwyn gadael pob peth fel y cafodd ef, cymerodd ofal i beidio cau y Hidiart. •fedi iddi gyrhaedd y tŷ, dechreuwyd ei holi a oedd wedi cau y llidiart; i'r «ynyratebodd nad oed,d, gan adrodd athrawiaeth ei mam er cyfiawnhau ei "ymddygiad. Taflodd hyn hi allan o lyfrau arglwyddes y tŷ yn erchyll; áe ''id oedd dim yn sefyll rhyngddi ac esgymundod, ond ei bod wedi cyfaddef y ^V:îr:* % nací °edd addysg fy nain mewn moesoldeb a chrefydd yn ëang. eto y«" oedd yn werthfawr. Yr oedd fy nhaid yn rhagori ar ei briod ; ei addysg ef