Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DYSGEDYDD. TACHfEDD, 18 5 0 Y PAECH. JOHN PYE SMITH, D.D.,LL.D., F.R.S,, CA.DEIRDRAW DUWINYDDOL COLEG HOMERTON, LLUNDAIN.* Y mae gan Annibynwyr y deyrnas hon enw, a hanesiaeth, a cbymeriad dydd- iedig o amserau o drallod, dryc-hin, a thyrohestl. Nid oes ganddynt achos i wrido o herwydd eu tadau, nac i guddio gweithredoedd eu henafiaid mewn ebar- gofiant. Bu yn eu mysg brophwydi— dynion o feddwl, a dynion o weithred- iad, y rhai a hawlient wrandawiad, ac a'i cawsant, a gliriasant y ffordd i'r egwyddorion a goleddent, ac aadawsant i'r oesoedd dyfodolgymunroddo gyfoeth sylweddol a pharhaus. Cynnwysa y gymunrodd hòno, fel y caniateir yn gyffredinol erbyn hyn, rai o'r traethodau mwyaf dyfuddysg a manwl, duwinyddol ac athronyddol, a geir yn yr iaith Seisnig, ac mewn unrhyw iaith arall. Un o nod- weddau mawr eu hysgrifeniadau, a Uef- aru yn gyffredinol, fel y rhaid i ni wneud ar fater mor eang, ydyw y parch gor- uchel i'r ysgrythyrau santaidd sydd yn rhedeg drwyddynt. Ymddangosant bob amser fel yn teimlo fod eu nerth yn gyn- nwysedig raewn ymlyniad diymollwng wrth " yr hyn a ysgrifenwyd," a bod cael yr ysgrythyr o'u tu yn dangos o anghen- rheidrwydd "eubod hwythau o du yr ysgrythyr:" o ganlyniad, er nad oes yn eu mysg brinder o awdwyr athronyddol ac arddansoddawl, y mae eu prif ddysg- edigion yn dduwinyddion. Yr oedd yr atngylchiadau yn mha rai yr oeddynt wedi eu cyfiëu o bertbynas i'r prif ysgol- ion gwladol, a'r barnau eglwysig a fab- wysiedid ganddynt yn naturiol yn peri iddi fod felly; ac hyd y dydd hwn y mae Ymddangosodd yr erthygl rhagorol uchod yn Rhifyn M«di diwedd»f o "Hogir'i Instruotor," un o fi«olion Bainburgh. eu hathrofäau duwinyddol a'u colegau yn amcanu yn benaf at ddarostyngiad pob dysgeidiaeth gyrhaeddadwy i wasan- aeth y cysegr. Ar yr lleg o Fai, yn y flwyddyn hon, gosodwyd càreg sylfaen Coleg newydd, uniad o Golegau Homerton, Highbury, a Coward, gan John Remington Mills, Ysw. Gweddiodd y Parch. Thomas Binney; a gwnaed anerchiad gan y Parch. Dr. John Pye Smith. Cerfiwyd yr ar-ysgrifen brydferth a ganlyn ar ddalen o bres, a gosodwyd hi yn y sylfaen: — II OC ■ AEDIFICIYM CYI • NOMEN • INDITYM - NOVO • COLLEGIO ■ LONDINENSI ■ AP IVVENTVTEM ■ INSTITVENDAM ■ ET • ERVDIENDAM ■ CVM - IN - CAETERARYM • ARTIVM ■ STVDIIS * LIBERALISSIMIS ■ DOCTRINISQVE ' TTM - IN * TRIMIS • IN • SANCTAE ■ THEOLOGIAE • DISCIPLINA ad • orvs • MINISTERl • AD • AEDIFICATIONEM ' COBPORIS ' CHRISTI • CONDITVM • EST. FYNDAMENTA• CVM ' VOTIS • rRECATIONIBVSQüE • DEI • SALYATORIS ■ NOSTHI ■ ET • PATRI3 • ET ■ FTLl ■ ET • SPIRITYS ■ SANCTI VT " ORSIS • TANTI • OI'ERIS ' Sl'CCESSVS ' PEOSPEROS ■ DARBT ' IECIT • IOANNES • REMLYGTO.r ■ MILLS ■ ANTB • DIEM ' QVINTVM ' IDV9 ' MAIAS * ANNO • DOMINI • CIODCCCL • VICTORIA • ANNTM ■ DECIMVM • TKRTIVM • REGNANTE ■ IOANNE ■ THOlfA ■ EMMETT • ARCHITECTO. Rhoddwn ddau neu dri dyfyniad o araeth ddillynaidd a hyawdl Dr. Pye