Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DYSGEDYDD. Rhif. 159] CHWEFROR 1835. [Cyf. XIV. COFIANT Y DIWEDDAR BARCIIEDIG WILLIAM HUGHES O DDlNAS-MOWDDWY, SWYDD FEIRION. PARHAD O'N RIIIFYN AM IONAWR DIWEDDAF, TUDALEN 8. Y R hyn yn benaf ag oedd yn ardderchogi pregethau Mr. Hughes ydoedd, eu bod oll yn ysgrythyrol. Nid wyf yn meddwl fod uu o'm'brodyr ynNghymru ynfwy cyfarwydd yn ny:air Duw, nac un a fyddai yn adrodd geiriau yr ysgrythyr yn fwy cywir, nag oedd Mr. Hughes. Yr Wyf yn cofio, pan glywais ef gyntaf yn Llanbrynmair, yn y flwyddyn 1784, i mi feddwl fod yn rhaid ei fod yn cofio yn mron yr holl Fibl. Yroedd cyfansoddiad corfforol Mr. H. yn hynod o dda, a'i iechyd yn weílna'rcyffred- in, hyd nes ydoedd yn nghylch hanuer cant oed: ond wrth ddychwélyd adref o un o'i deithiau drwy sir Gaernarfon, ar dywydd ooerfel anarferol, dros Fwlch-y-Groes, gad- awodd yr oerfel effaith arno ag a lynodd wrtho trwy wedditl ei oes. Blinid ef yn fynych gan ddiftýg anadl; ac yr oedd yr ergydion yn myned drymach drymach, ac ỳn gwaelu ei gorft* o flWyddyn i flwyddyn. Yn y llythyr canlynol oddiwrth ei ferch hynaf at yr ysgrifenydd, rhoddir darluniad byr o'i deimladau cysurus, a choft'heir ych- ydig o'i ymadroddion pwysig yn ystod ei gystudd diweddaf:— «' Barchedig tìyfaill,-------Derbyniais eich llythyr ;.ac ymdrechaf roddi cymmaint ag a allwn gofio o hanes dyddiau diweddaf ein hanwyl dad. Ar y dydd cyntaf o Ragfyr 1826, aeth i LauuWchllyn erbyu y Sabboth canlynol, yr hon oedd ei daith ddiweddaf. Cafodd dywydd caled iawn wrth fyned. Wedi myned rhagddo oddiyno i'r Bala, bu mor glaf nes oeddid yn ofni nad allai byth ddychwelydadref yn fyw : ond ynosFawrth canlynol dychwelodd i Lanymowddwy, ac, er ei fod yn Ued sûl, ỳmdrechödd bregethu yno ar ei ffordd adref. Methodd fyned i'r eapel y Sabboth cyntaf ar ol hyny j ond erbyu yr ail Sabboth, sef yr eilfed ar bým- theg o Ragfyr, yr ydoedd ef wedi gwella ychydig, ac ymdrechodd ddyfod. Pregeth- odd Mç. Hugh E?ans; gweinyddodd yntau yrordinhad, ac yr oedd èi anerchiadau ar y cymundeb yn hynod o felys ac effeithiol. Wedi coffhau geiriau eiu Harglwydd,— "Chweuuychais yn fawr fwyta y pasg hwn gyda chwi cyn dyoddef o honof," dywedodd ei fod yntau wedi hiraethu llawer am gael cyfarfod â'i gyfeillion y tro hwnẅ i gyd- wledda ẃrth gofio am farwolaeth em Har- glẁydd, a'i fod yn meddwl mai dyna y tro olafy caeut gyfarfod felly. Pregethoddyu yr hwyr oddiwrth Rhuf. 5.10. yn o fyr, ond yn hynod o felys. O nad allem gofio mwy o'i bregethau !—^mae hyny yn alar mawr geuym yn breseunol. Methodd ddyfod i'r capel y Sabboth canlynol, a daeth amryw o'r cyfeillion (rhwngyddwy oedfa) i ëdrych am dano. Yr oedd yn hynod odaWel drwy ei gystudd. Dywedai yn aml fod y dyn oddiallan yn cael ei Iygru, ac mai ei daer ddymuniad oedd ar i'r dyn oddimewn gael ei adnewyddu o ddydd i ddydd. Mynych adroddái yr adnod hòno, "Pallodd fy nghnawd a'm calon ; ond nerth fy nghaloit a'm rhan yẁ Duw yn dragywydd." Er ei fod yn Ued dawel, etto yr oedd yn hiraethu amfwy o gymdeithas â Duw; gan ddweyd gyda lob, "O na wyddwn pa le y cawn ef!" a chwanegu, fod ei gael cfyu ddigon, acyn felysach na dimarall. Ar ydydd Lluncan- lynol, sef dydd Nadolig, bu cyfarfod yn y tỳ, bédyddiodd blentyn, gweddíodd ddwy- waith, a rhoddodd allan i ganu y pennill melys canlynol; " 5Ii dro'f fy ngohrg tua'r brvn Lle daeíh inì' nerth, wrth raid, cyn hynÿ Nes delo'r awr i'm fyned trwy— Na wela'i grow iw thrtúìod »wy.,*Á'„