Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

TESTAMENT CAMPBELL. 233 cecrnd yn anturioallan i'r maes, igael brwydr dêg; yn lle rhoddi cernodiàu yn awr ac y"n y man, dan orchudd-lèni ffug-enwau? ónìd vw hyn yn drueni, fod y dysgedig yn gorfod áros 'ar y maes dros fisoedd ar wyneb y Seiîen,—dros yr holl auaf diweddaf,—heb gymmaint ag un yn gwneuthur dim sylw o hono? Onid oes dichell amlwg yn hŷn, er mwyn tarlu dirmyg ar y gwron dysgedig, fel un ag sydd islaw sylw ; a nwythau, y cecrod, vn ymddangos mewn twyllfawredd, ac mewn ffug wybodaeth, gan fod yn rhy uchel i sylwi ar y gwron ? Onid yw pob corach yn cael rhyw sylw yn wastadol y"n y Seren ? "Onid yw pob uu, ond y cyfaill dysgedig, yn cael rhyw rai i ymgafflo" à hwynt är faes y Seren, feí y mae éu henwau yn ymdaenu dros yr holl wlâd fel peraroglau, er eu hanfarwol enwogrwydd ? Pa- ham y mae y teilyngaf yn ddisylw ? Nid oes un enghraifft mewn hanesyddiaeth lênydd- awl, am un arall gwedi cael ei ddirmygu â'r fath ddystawrwyddgan dorfo gecrodgwedwst, pan yn rhoddi hèriad i ryw un am ymdrechu ymdrech am goronbleth o flodau dadleuawl. Rhai a ymesgusodant rhag dyfod i'r maes dadleuawl, o herwydd, fel y dywedant, fod y dysgedig D. Ll. I. wedi lledrata ei " Sylwad'- au Beirniadol" ar y bennod gyntaf o Genesis allan o waith y Dr. J. P. Smith, a'u defnydd- io fel ei eiddo ei hun, yn ngosodedigaeth y ddadl ynghylch Rhaghanfodiaeth y Ddaear. Mr. Golygydd anwyl, a'ch holl ddarllenydd- ion, yr wyf yn haeru fod y cyhuddiad o ledrad yn gablcíraeth faleisus ar y dysgedig. Mae efe yn foddlawn i wystlo ei holl anrhydedd llênyddawl ar yr achos, ac i gael ei gyfrifo hyn allan yn ysgrifenydd bach cyffredin, os oes modd i brofì ei fod wedi cymmaintâ gwel- ed gwaith y Dr. pan yr ysgrifenodd ei " Sylw- adau Beirniadol." Beth, a ydych yn meddwl y buasai y dysgedig D. Ll. I." yn ymddaros- twng i'r fath raddau â darllen "'Lecture to Yourg Men," o waith unrhyw Ddoctor, ac yntau, er ys mwy nâ deuddeg mis wedi ei ddiddyfnu oddiwrth fronau Alma Mater fawr y Fenni, yr hon a sugnodd efe nes oedd hi yn hespwrchen sech, heb un dyferyn o laeth dys- geidiaeth yn ychwanegiddo ef?" Os yw " Sylwadau Beirniadol" y dysgedig D. Ll. I. yr un peth, hyd at y rhithyn, ag eiddo y Dr. Smitn yn y "Lithen, beth y mae hyny vn ei brofì ? "Dim, dim, pan y mae ara- rai o ddysgedigion mawrion fel yntau, ychvdig yn ol, wedi cael goleuni newydd er cîeall pethau tanddaearawl yn eucyssylltiad agoed- ran y bydyssawd. Gan fod y Dr. Pond o America wedi esbonio y bennod gyntaf o Ge- nesis, yr un modd, " toashade," à Dr. Buck- Jand o Rydychain, heb weled ei waith,—yr bwn etto sydd yr un peth â gwaith y Dr. Sraith,—yr hwn etto sydd yr un peth â De Lucy o'r Almaen,—paham, yr wyf yn gofyn, ac yn gofyn yn hŷ, na ellir meddwl fod y dys- gedig p. Ll. I. wedi ei gynnysgaethu a'r un goleuni oraclaidd goruwch-naturiol, fel ag y gellai wneyd " Sylwadau Beirniadol" yr un peth yn gymhwys â gweithiau y Doctoriaid uchod, heb erioed weled geiryn o honynt? %ddai yn warth i wlad ein genedigaeth fod neb un oracl yn y ddysgeidiaeth newydd; ac y wae yn eglur nad yw yn ol i wledydd ereill, os sylwn ar y diluw o oleuni tanddaearawl sydd yn dylifo allan o'r dysgedig D. Ll. L, 30 gan roddi gwawl oleu *r bethau ag oeddynt guddiedig oddiwrth bawb o'r blaen. Ond y mae ereill yn esgusodi eu hunadn rhag dyfod allan yn erbyn y dysgedig, mewn ym- laddfa ddadleuawl ar faes y Seren, trwy ddweyd eu bod yn benderfynol i'w gyfarfod wrth fwrdd y Gymmanfa fawr, ac i gynnal chwil-lys arno yno. Dywedrhai o honynt eu bod wedi breuddwydio ei fod yn cŵyn-canu fel hyn: — Nid wyt'ond lAo, raewn ystyr, O'r brynian des i lawr, I hori bro Morganwg, Gael inyn'd yn eidion niawr; Ond blingwyry Gabidwl Sy'n meddwi myn'd â'm cro'n, Mae'r cyllyll wedi hogi Gan Biìlac Wncwl Shôn. Ond anwiredd yw hyna, wedi ei lunio er mwyn gwarthrudcío y cyfaill dysgedig, trwy ei osod allan fel llwftỳn gwanaidd. pan y mae yntau fel gwron o'rradd gadarnaf. Yr wyf finnau yn gallu breuddwydio hefyd, ac fel hyn y breuddwydiais i, sef ei fod yn canu fel y canlyn:— 'Dwy'n prisio dim am Billi, Na Shôn er maint ei lid; Yr wyf ti'n fwy fy hunan Nâ'r holl Gyminanfa gyd ; Mi chwylha'r taranfolltau Fel dwr fyrlymau mân, Caerdyf a Hengoed welir Yn ulw o fy mla'n. Myfinnau a orphenaf fy anerchiad mewn cân o foliant i'r cyfaill dysgedig. O'r newydd olenni ddysclcirio'n mhell iawn I Tu hwnt i'r athrawon clodforaf a gawn ; E ffodd y tywyllwch, a'r felldith a'r wae, Cyfododd yr haulwen, inae'n bryd llawenhau ! O'i dalcen dysgedig golenni a dardd, Ei 'sgrifau digymhar ddyscleiriant yo bardd ; Dirgelion y ddaear olemxid oll drwy, Ni welir Ue'r fagddu yn unman y mwy. DOCTOB TWR€H. TBSTAIHCSNT CABXFB£X.Ii. Anwyl Gomer,—Diau eichbod chwi wedi gweled a chlywed digon, ac, ond odid, rai o'ch plant hefyd, i allu gwybod, nad oes un gwirionedd, rhagoroldeb, narhinweddyn bod, na cheir rhyw feddyliau bychain yn ddigon dewr a beiddgar i ddweyd y"n ei erbyn. Mae profiad yn fy argyhoeddi innau yn féunyddiol o'r un peth. Fy marn i oedd, ac ydyŵ etto, mai y Cyfieithad o'r Testament Neẁydd, dan olygiaeth Mr. Alex. Campbell, yw y goreu a gawsom etto, ac ystyried pob peth; eithr ymddangosodd rhyw un, â'i ffu^enw Q, yn y Seren ddiweddaf, gan geisio darbwyllo y íliaws i feddwl yn amgen; ond yr wyf yn at- tolygu arnoch, Gymry mwynion, beídio ei gredu, nes gweled* yn "gyntaf beth sy genyf finnau i ddweyd wrthych, ac hefyd wrth Q. Dyweda Q, j n y llë cyntaf, ei fod wedi cael profiad mai nid gwaith yr Athrawon Camp- bell, Doddridge, aMaclcnightyw y Cyfieithad dan sylw; a'i brawf o hyny y w, ei fod yn gadael allan y geiriau a'r ymadroddion hyny a adewir gan Giiesbach; a rhai o honynt gan amrai ddysgcdigion a beiruiaid ereill; o ba