Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DIWYGIWE, Rhíf. 2390 MEHEFIN, 1855. [Cyf. XX. HAWL DYNIFARNU DROSTO El HUN MEWN PETHAU CREFYDDOL. GAN Y PARCH. EVAN JONES, MYDDFAI. Mae yr hawl hon i'w harfer mewn cysylltiad â'n cyd-ddynion yn unig. Yr ydym yn gyfrifol i Dduw am ein barn, ac yn rhwym gan egwyddorion moesol, o ferìdwl y Bibl yn fanwl, gyda gostyngeiddrwydd dwfn, dyben cywir, a gweddi ddifrifoí. JNid ydy w yr hawl hon yn erbyn i niddefnyddio cynorthwyon dynoí, ond yn hytrach yn ein gorchymyn i arfer pob moddion cyrhaeddadwy, er cael allan feddwl yr Argl- wydd. Dylid parchu golygiadau y duwiol, y dysgedig, a'r doeth; eto mae gwa- haniaeth dirfawr rhwng defnyddio gweithion dynol i'n cynorthwyo i wneud ein barn i fyny, a chymeryd ein harwain yn wasaidd ganddynt; un peth yw gofyn* y ffordd pan fyddom mewn amheuaeth, peth arall yw tynu ein Hygaid, neu eu cau, fel na welom ddim. Mae gan ddyn hawl i chwilio awduroldeb a phurdeb gwahanol lyfrau y Bibl, ond y foment y sefydlir hyn, yr ydym yn rhwym o dderbyn yr athrawiaethau a gynwj'sant fel oraclau dwyfol. Mae yn wahanol am lyfrau dynol; mae genym hawl i chwilio eu hawduroldeb a'u purdeb, ac hefyd i dderbyn neu wrthod eu cyn- wysiad. Er nas gallwn yn ddiberygl roddi yr esboniad a fynom ar air Duw, eto mae genym berffaith ryddid i'w chwilio drosom ein hunain, gan wrthod pob aw- durdod wrthwynebol i'r Ysgrythyrau Santaidd. Mae barnu drssto ei hun mewn materion crefyddól, yn haicl-fraint dynfel bôd deattol, moesol, a chrefyddol.—M&e hawl dyn i í'arnu drpsto ei hun, yn egwyddor sylfaenol rhyddid crefyddol; yr hon sydd yn cynwys, nid yn unig ei hawl ífarnu drosto eí hun, ond ei hawldrosto ei hun i.Seẅ'obarnu mewn un moddos ewýllysia. Er bod dyn fel deiliad llywodraeth foesol, ÿn rhwym gerbron Duw i farnu mewn pethau crefyddol, ac i farnu yn iawn, nid yẁ yn canlyn oddiwrthhyn, fod gan ddyn arall, na chorfforiaeth o ddynion, na íiywodraeth wladol ychwaith, hawi i'w orfodii famu, neu i newid ei farn, am eu un hwy. Nid oes gan ddyn ryddid moesol i wario ei arían ar oferedd a phleserau, pan maeimiloedd o'i gyd-ddynion mewn angen'am ymborth neu ddillad, neu un o angenrheidiau y bywyd hwn, a miliynau yn methu o eisiau gwybodaeth; eto nid oes gan neb hawl i'w rwystro drwy orfodaeth. Mae arfer ein rheswm a'n barn mewn materion crefyddol heb orfodaeth nac attaliad un- ryddíd cáarfÇ'feìíy y mae eu hawliau moesol i ryddid meddwl. ac adnaboîei alìuoedd, gwrthid cymeryd ei ffrwyno gan unrhyw ddylanwad allan- ol. Gellir rhoddi y corff i'r rhigod a'r fflangell, i'r crogbren a r ystanciau ; gelhr ei garcharudrwyeioesmewncyffion, gellir drwy ddylanwad ofn a nerth dychryn ddinystrio rhyddid y corff; ond y meddwl a ymgyfyd uwchlaw ystormydd erlidig- aeŵawl.ymchweru mewn rhyddid nefolaidd, eheda fel eryr uwchben ei erhdwyr, gan edrych i lawr mewn dirmyg ar ymdrechion eiddilaidd ei elymon ì.w faglu. Nŵ gaü deddiau gwladol, awdurdod ymherawdwyr, nac arglwyddiaeth effemwd,