Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y BEDYDDIWR EBRILL, 1853. COFIANT MRS. PHEBE REES, MEIRIANOG, DYFED. Wrih ddarllen yr ysgrjthyrau, yr ydym yn gweled fod " coffadwriaeth y cyfiawn yn fendigedig," ac enwau y rhai a enwog- asant eu liunain mewu crefydd a duwiol- deb, yn deilwng o guel eu cadw mewn cof; uid yn unig y gwŷr, ond y gwragedd hefyd ; a gobeithio mai nid anfuddiol gan ddarllenwyr y Beuyddiwr fydd darllen y Cofiant canhnol am un o ragoroliou y ddaear, yr hon a f'u yn ffyddlawn tra y parhaodd ei dydd, gydag achos y Gwared- \\r. Sylwn ar wrthddrych ein Cofiant, 1. Yn ei haniad.—Yr oedd yn ferch i Caleb a Phebe Evans, Eglwys Erw, y rhai oeddynt yn ddynson cyfrifol yn y gymmyd- ogaeth, ac yn aelodau defnjddiol gyda'r Bedyddwyr. Ganwjd hi yn y lle uchod, yn y Hwyddyn 1805. Wedi marw ei thad, symudodd y weddw a'i phlant i le oedd gaiiddyut yn y gymmydogaeth, o'r enw Fountain Hill, yr hwn, wedi hyny, fu yn . lletty ejsui us i biegethwyr yrefengjl ani j rijnyddoedd lawer. 2. YneichysyUtiailâ'rbydhwn—Llanw- odd ei gwahanol gjlchoedd ynddo jn deil- ! wngo un yn proffesu duwioldeb. Ÿchydig [ ydyw gwybodaeth yr ysgrifenydd am dani i cjn iddi fyned yn wraig; ond ymddengys, yn ol yr hanes a gefais, iddi fod yn ferch \ dda, ac yn llawer o gysur i'w mam am | fij nyddoedd wedi colli ei thad. Fel gwraig, llauwodd ei chylch yn dda. ! Caiai ei gwr yn fawr. Nid wjf yn medd- \ wl i wraig erioed ymddwyn gyda mwy o j barch, synwyr, a thynerwch tuaif at ei phriod, ììâ Mrs. Rees. Digon yw dywed- yd, iddi adnabod ei lle fel gwraig, trwy fod yn ymgeledd gymhwys idd ei gwr, hyd nes daeth afiecíiyd i'w Uuddias. Yr oedd hefyd yuofalus am amgylchiadau eitheulu. Nid yn rhodresgar, yn segur, ac yn wag- siaradus, fel y mae arfer rhai ; ond yn ddiwjd, yn wyliadwrus, ac yn gwarchod gartref yn ilda. Fel mam, yroedd yn dyner a gofalus. Ni chafodd ond tri o blant, ac yr oeddynt yn ei golwg fel canwyll ei lljgad ; ac yr i oedd bobamser yn beuderfynol (os ewjllys ÿr Arghyydd fyddai iddi gael byw i'w | magu) i wneyii ei goieu i'w dwyn i fyny \ mewn symledd a gostyugeiddrwydd, ac ■ nid eu dysgu yn feilchion, yn segur, a j difrodgar ; ond lluddiwyd hi yu ei hamcan- Ruif. 172.—Cyf. XV. ion,—daeth angeu i alw am dani cyn bod yr henaf o'i phlant yn naw mlwydd oed. Fel cymmydoges, yr oedd yn garedig ac elusengar. Yr oedd ei chlust yn agored i lef y tlawd a'r angenus, a'i llaw yn agored i ddiwallu eu hangenion. Gwnai ddaioni i bawb, ond yn enwedig i deulu y ff'ydd. Gweiniad Seion oeddynt ei brodyr a'i chwiorjdd. Cjdymdeimlo â'r cyfryw yn eu trallodion, a gweini iddynt yn eu cyf- yngderau, oedd ei hoff waitíi. Ail Dorca» ydoedd. 3. Yn ei chysylltiad â chrefydd.—Bed- yddiwyd hi mewn afon yn y gymmydog- aeth, sjdd yn cael ei galw yn " Iorddon- en," yn y flwyddyn 1830, gau y Parch. J. Morgans, Blaenyffos, a derbjniwyd hi yn aelod yr un diwrnod, yn Bethabara, lie y treuliodd ei hoes yn ddefnyddiol iawn gyda chrefydd. Yr oedd yn un ag oedd yn dwyn mawr sêl dros egwjddorion y Bed- yddwyr. Credai yn ddiysgog mai hwy oedd yr unig bobl oedd yn cofleidio yr oll o egwyddorion y Testament Newydd, — ac nid sêl heb wybodaeth oedd ganddi ; na, yr oedd yn deall y pethau ag yr oedd yn. dwyn sêl drostynt, ac yn alluog i rodai ateb i'r sawl o ofynai ganddi reswm am jr eg- wyddorion oedd hi yn eu ciedu, yn gystal ag am y gobaith oedd ynddi. Yr oedd hefyd yn enwog mewn haelioni at wahanol achosion crefyddol; ac yr oedd ei rhoddion bob amser yn deilwng o'i sef- yllfa. Yr oedd yn arferol o roddi yn dda, ac yn gwneyd ei goreu i ddyianwadu ar ereill i roi at y Genadiaeth Dramor. Yr wyf yn priodoli rhagoriaeth casgliadau Bethabara (a'r eglwjsi ereill o'r un sefyllfa â hi) at y Genadiaeth, /"blynyddoedd sydd wedi myned heibio, yn benaf i Mrs. Rees. Yr un modd yr oedd gyda g</lwg ar achosion ereill. Pan oedd yr eglWys ag y perthynai iddi yn siarad am woiuidog ar wahan oddiwith Blaenyffos, a Uawer o'r aelodau yn ofui nas gallent ei gynnal, ateb- odd hithau, y rhoddai hi le a bwyd iddo am tìwyddyn am ddim, a gwnaeth ragor. Bu ysgrifenydd y Cofiant hwn yno am bedair blynedd gyfan, yn cael y cwbl am ddim, ond dillad yn unig ; ac yn ol dim a welais ynddi hi a'i phriod, yr wyf yn credu y gall- aswn lod yno etto, pe buaswn yn aios heb newid fy sefyllfa. Yr oedd wedi ei harfer o'i mehyd i barchu gweinidogion yr efengyl, yr oedd eu hymgeleddu yn hoft' waith ei chalon. Gwnai gyfrii' mawr o honynt er mwyn eu gwaith.