Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

^ SH&WIID^IDID* Rhíf. I.] ÌONAWR, 1831. [Cyf.L HANES MON. Gan mai yn Môn y cyhoeddir y SyLwedydd, tyb- iẃyd mai nid anfuddiol fyddai rhoddi ychydig o hanes yr Ynys ynddo ; ni oddef terfynàu Cyhoeddiad mor fach ini' roddi hanes maith, ond g-eîlir dibynu ar gywirdeb yr hyri. ä ymddengys, os oes dibyniaeth i'w roddi ar yr hanesion. sy genym eisoes yn ein meddiant; a byddir ddiolchgar am urirhyw wellâd a gynygir ar ryw bethau a allant' fod yn amheus ; ond ni chyhoeddir dim yn y Sylwéd- ydd heb amlygiad o awdurdod dda o'i blaid, ac ar ÿrj ammodau hyn, cyhoeddwn unrhyw feirniadaeth a dybier- yn deilwng. Heb fyned yn amgylchiadol mewn perthyrias i ffurfiad yr Ynys pa un a oedd hi yn bod neu beidio. yn y dtill y mae yn bresenöl, cyn y dỳlif, deuwn i^ sylwi arei phreswylwyr cyntaf, &c- Bernir mai'r Galliaid. a'i poblogosant gyntaf; ac mai ei gweled y parth olaf, neu'r pellaf oddiwrth y fan y trigent, sef, Gaula. wnaeth iddynt ei galw yn Fôn Ynys, neü'r' Fôn wlad; h. y. y wlad olaf: wedi tiriad y rhai hyn yn Mrydain, mae'ni ' debygol, nad oedd esmwythdra ynddynt nes cael golwg- ' ar ei thiroedd oll, ac nis gallai uchder mynyddau,na ger- . winder creigiau na dim, atal yr awydd oedd ynddynt nes cáel o horiynt olwg gyflawn arni; a bernir mai ar eu dyf- odiad gyntaf'i'r Ynys y galwentyr áfon sy rhyngddi âg; Arfoa yn Fenai; ystyr wreiddiol yr hwn, yn ol tjb rhai, Jẅ Main-aw, neü Main-wy ;* ac nid anmhriodol yrenw arni; yn enwedigol, y pryd hwnw, obîegid yr oedd yn *Am a arwydda peth hylif (jìuid) felly nid anmhriodol ei arferu am afon : wy neu gwy sydd air cyfystyr, ac fe'i harferir am afon-; önyddraegis Cyn-ípy. Elwi^, Ui%-my &c.